Øyvind Hånes: Petroleum (2004)

Forteljaren i denne boka er vinhandlar i Köln. Han har eit enkelt liv, det handlar stort sett om vin, om god mat, og om å sjå gamle tenniskampar på video (utan lyd). Han har ein kjenning han ser ofte, bortsett frå det er den einaste sosiale omgangskrinsen hans dei mange trufaste kundane i vinbutikken.

Han har òg hatt sporadisk kontakt med broren. Han budde i same byen, men liva deira var heilt ulike. Den eine var vinhandlar og levde eit trygt og godt liv, den andre var småkriminell, drakk mykje og dreiv sikkert òg med andre stoff. Broren vert funnen drepen i ein park, og det slår forteljaren at han ikkje veit noko om broren. Han har ikkje noko handfaste minne, før han tilfeldigvis finn eit bilete av broren saman med to kvinner. Det biletet fører han ut av komfortsona. Han vitjar den eine kvinna i Greifswald, og sambuaren hennar, ein rabiat skinhead, vitnar om ei heilt anna verd enn den trygge i Köln.

Det er ei fin bok. Hånes skriv godt, han får godt fram kontrastane mellom dei to byane og dei to liva. Gjennom heile boka ligg det eit tydeleg sakn hjå forteljaren, og sjølv om det tapet aldri vert heilt vekke, kjem det hint om at han etter Greifswald-turen kjem til å ta meir del i samfunnet rundt han.

Guffen tilrår.

Meir Hånes på kulturguffebloggen

Som vil deg isbre for isbre (1991)
Amerikansk landbruk (1994)

After Life, sesong 3 (2022)

 

Dette er fyrste gong ein Gervais-serie går meir enn to sesongar. Kanskje kan burde gitt seg etter to her òg.

Premissane er som før: Journalisten Tony Johnson kjem ikkje over at kona hans døydde av brystkreft. Han er eigentleg lei livet, og utan hunden sin hadde han truleg gitt opp. Men han kjempar seg gjennom kvardagen. Han har ein jobb han ikkje likar, han drikk altfor mykje, han er altfor bitter til at andre vil vera mykje med han, og kvar einaste dag ser han gamle filmar av kona. Av og til viser han seg frå ei sympatisk side, men dei aller fleste får servert store mengder sure oppstøyt. Unntaket er ei eldre kvinne han ofte møter på kyrkjegarden - dei to døde ektefellene deira ligg side om side, og dei sit ofte på ein benk og snakkar om korleis dei ser det.

Slik var det i dei to fyrste sesongane, og slik er det no. Nokre av birollene får litt større plass, men ingen av dei er altfor interessante. Johnson utviklar seg til det betre i denne sesongen, han hevar til dømes livsforsikringa til kona og gjev pengane til andre som treng det. Men inst inne er han ferdig, og sluttscena kan vel tolkast som om han går ut av tida.

Det er altså ikkje så mykje nytt her, slik at det av og til verkar litt uforståeleg at det vart laga ein tredje sesong. Men av og til glimtar det til, og nokre av replikkane er på grensa til klassikarar. Gervais spelar Johnson, og er stort sett glimrande. Så det går litt opp og ned.

Guffen er lunken.  

Meir After Life på kulturguffebloggen
Sesong 1 (2019)
Sesong 2 (2020)

Paul Auster: Groundwork. Autobiographical Writings 1979-2012 (2020)

I dette bandet har Auster samla tekstar han reknar som reint sjølvbiografiske. Nokre av dei har vore gitt ut som eigne bøker før, og eg har tidlegare skrive om The Invention of Solitide, Winter Journal og Report From the Interior, som alle er med her. Det som står att er fem kapittel (i mangel av eit betre ord), der fire av dei har ei rimeleg lik form. Eg har lese nokre av dei før.

Dei fire kapitla er alle sette saman av korte tekstar, der Auster fortel om kor tilfeldig livet kan vera. Dei som har lese litt av Auster veit at det ofte er tilfeldigheitar som styrer handlinga i bøkene hans, og når ein les tekstane i denne boka er det påfallande kor mange tilfeldige og utrulege ting han har høyrt og opplevd. Som at han har punktert med bil fire gonger, og at han kvar gong var saman med den same kameraten i bilen. Som at syster til kona hans budde i Kina, der ho kom i snakk med ei anna amerikansk kvinne, og der det viste seg at syster til ho eine var nærmaste nabo til systera til den andre. Som at far til ei tjekkisk kvinne forsvann mot slutten av andre verdskrigen, og at det seinare viste seg at han hadde slege seg ned i Tyskland for å starta eit nytt liv, og der han fekk ein son som gifta seg med den tsjekkiske kvinna.

Det femte kapitlet, "Hand to Mouth", fortel meir om Auster. Fram til han var 35 levde han eit omflakkande liv, Han hadde tidleg bestemt seg for å verta forfattar, og alt han hadde av jobbar var berre ein måte å tena pengar til han fekk selt manuskripta sine. Han bur i Frankrike, han arbeider til sjøs, han har ulike småjobbar, han studerer, han arbeider for ein som sel sjeldne trykk, der han slumpa til å møta John Lennon ("Hi, I'm John". "Hi, I'm Paul".)

Det er finfine tekstar heile vegen, og det er mykje som imponerer. Språket er midt i blinken, og Auster veit òg veldig godt korleis han skal byggja opp tekstane sine. Det er òg fint korleis han av og til fortel ting frå eige liv som seinare har dukka opp i bøkene hans, utan at han gjer noko nummer av det her.

Guffen tilrår.  

Meir Auster på kulturguffebloggen
The Invention of Solitude (1982)
Paul Benjamin: Squeeze Play (1984)
The New York Trilogy (1987)
In the Country of Last Things (1987)
Moon Palace (1989)
The Music of Change (1990)
Leviathan (1992)
Mr. Vertigo (1994)
Smoke (film, 1995)
Timbuktu (1999)
True Tales of American Life (redaktør, 2001)
The Book of Illusions (2002)
Oracle Night (2003)
Auster, Karasik og Mazzucchelli: City of Glass (teikneserie, 2004)
Auggie Wren's Christmas Story (2004)
The Brooklyn Follies (2005)
Travels in the Scriptorium (2006)
The Inner Life of Martin Frost (2007)
Man in the Dark (2008)
Invisible (2009)
Sunset Park (2010)
Winter Journal (2012)
Paul Auster og Siri Hustvedt (Bergen 2.2.13)
Auster and Coetzee: Here and Now (2013)
Report from the Interior (2013)
4 3 2 1 (2017)
A Life in Words. Conversations with I.B. Siegumfeldt (2017)
Talking to Strangers (2019)
Bloodbath Nation (2023)
Baumgartner (2023)

Tarjei Vesaas: Leiret og hjulet (1936)

Dette er den andre novellesamlinga til Vesaas. Det er vel rett å seia at det er framgang frå den fyrste, men han er likevel ikkje heilt i toppform. 

Her er i alt ti noveller. Dei kjem stort sett kronologisk, på den måten at hovudpersonane vert eldre og eldre. Eit gjennomgåande tema er òg liv og død, både folk og dyr misser livet i boka. Me er heile tida på landsbygda, novellene fortel om emne henta frå jordbruksmiljø, og i eit par av novellene er me inne på ein liknande tematikk som i Det store spelet, som kom to år før. Gard og jord går i arv frå far til son.

Nokre noveller merkar seg ut. "21 år" er fin, og fortel om to brør som begge vil verta betre kjende med jenta som hjelper dei med innhaustinga av korn. I "Nils Fet" møter me ein ung gut som må reisa av stad for å henta liket til faren, som har mist livet under tømmerfløyting. I "Brød" handlar det òg om hausting av korn, men her er det to eldre kvinner som står sentralt. 

Mykje er bra, men samlinga manglar kanskje nokre absolutte høgdepunkt.

Guffen er lunken.

Meir Vesaas på kulturguffebloggen
Tarjei Vesaas: Menneskebonn (1923)
Tarjei Vesaas: Sendemann Huskuld (1924)
Tarjei Vesaas: Guds bustader - (1925)
Tarjei Vesaas: Grindegard (1925)
Tarjei Vesaas: Grinde-kveld (1926)
Tarjei Vesaas: Dei svarte hestane (1928)
Tarjei Vesaas: Klokka i haugen (1929)
Tarjei Vesaas: Fars reise (1930)
Tarjei Vesaas: Sigrid Stallbrokk (1931)
Tarjei Vesaas: Dei ukjende mennene (1932)
Tarjei Vesaas: Sandeltreet (1933)
Tarjei Vesaas: Ultimatum (1934)
Tarjei Vesaas: Det store spelet (1934)
Tarjei Vesaas: Kvinnor ropar heim (1935)
Tarjei Vesaas: Hjarta høyrer sine heimlandstonar (1938)
Tarjei Vesaas: Kimen (1940)
Tarjei Vesaas: Huset i mørkret (1945)
Tarjei Vesaas: Bleikeplassen (1946)
Ragnvald Skrede: Tarjei Vesaas (1947)
Tarjei Vesaas: Morgonvinden (1947)
Tarjei Vesaas: Tårnet (1948)
Tarjei Vesaas: Signalet (1950)
Halldis Moren Vesaas: Sven Moren og heimen hans (1951)
Tarjei Vesaas: Vindane (1952)
Tarjei Vesaas: 21 år (1953)
Tarjei Vesaas: Avskil med treet (1953)
Tarjei Vesaas: Vårnatt (1954)
Tarjei Vesaas: Fuglane (1957)
Tarjei Vesaas: Ein vakker dag (1959)
Tarjei Vesaas: Brannen (1961)
Halldis Moren Vesaas: Sett og levd (1967)
Fuglane (film, 1968)
Kenneth Chapman: Hovedlinjer i Tarjei Vesaas' diktning (1969)
Halldis Moren Vesaas: I Midtbøs bakkar (1974)
Halldis Moren Vesaas: Båten om dagen (1976)
Olav Vesaas: Tarjei Vesaas om seg sjølv (1985)
Is-slottet (film, 1987)
Olav Vesaas: Rolf Jacobsen - en stifinner i hverdagen (1994)
Olav Vesaas: Løynde land. Ei bok om Tarjei Vesaas (1995)
Ole Karlsen (red.): Klarøygd, med rolege drag (1996)
Over open avgrunn (film, 1997)
Olav Vesaas (red): Tarjei i tale (1997)
Olav Vesaas: A.O. Vinje. Ein tankens hærmann (2001)
Olav Vesaas: Å vera i livet. Ei bok om Halldis Moren Vesaas (2007)
Kimen (Det Norske Teatret, Oslo, 20.1.2018)
Fuglane (Riksteateret, Sogndal kulturhus, 21.3.2019)
Arne Vinje: Store spel. Soga om Vesås i verda (2020)
Fuglane (Det Norske Teatret, Oslo, 26.2.2022)

Roland Huntford: Shackleton (1985)

Roland Huntford har skrive tre biografiar om polfararar. Alle er strålande, og denne kan godt vera den beste av dei tre. Den viktigaste grunnen er sjølvsagt at han har full kontroll over emnet sitt, men like viktig kan det vera at ekspedisjonane til Ernest Shackleton berre vart meir og meir dramatiske. I tillegg er her mykje underliggjande drama. Tilhøvet mellom Shackleton og Robert Falcon Scott var dårleg. Shackleton hadde eit litt uryddig familieliv. Og han hadde truleg ein hjartesjukdom heile livet, noko som gjer prestasjonane hans endå meir utrulege.

Han var på tre polar-ekspedisjonar. På den fyrste, 1901-04, sette han saman med Scott og Edward Wilson ny sørleg rekord. Spesielt langt kom dei ikkje, sidan dei ikkje gjekk på ski, og sidan dei hadde med seg hestar i staden for hundar. Shackleton vart dårleg på heimturen, og måtte hjelpast av dei to andre. Då Scott seinare skulda forklara kvifor dei ikkje nådde polpunktet la han all skulda på Shackleton. Shackleton utrusta ein eigen ekspedisjon, 1907-09, og sette no ny sørleg rekord. Han snudde berre 180 kilometer frå polpunktet, noko som var klokt i seg sjølv - det var opplagt at dei ikkje ville ha overlevd ein tur heilt sør. Scott gjekk igjen ut mot Shackleton, og meinte at det var eit løftebrot at Shackleton hadde gått i land i den gamle leiren hans. Det hadde Shackleton lova, men han kom ikkje i land andre stader. Også her brukte han hestar, og også her droppa han ski - hadde han lært seg å bruka ski og hundar ville han nådd Sydpolen. 

Neste gong, 1914-17, ville han gå i land på den andre sida av kontinentet, og dermed verta den fyrste som kryssa Antarktis. Det gjekk heilt gale, han kom seg ikkje ein gong i land. Skuta hans fraus fast i isen, og dei 28 om bord måtte gå til fots på isen så langt nord dei kom, før dei brukte livbåtane til å nå den isolerte Elefantøya. Herfrå tok Shackleton med seg fem menn i den største livbåten, og dei segla 1300 kilometer mot nordaust, til Sør-Georgia. Utruleg nok fann dei vegen, men våga ikkje sigla rundt øya, til den folkesette nordsida av øya. I staden gjekk Shackleton og to andre til fots over øya. Rundt 40 kilometer, i bratt og glatt terreng, der det høgaste punktet låg rundt 1000 meter over havet, fann dei vegen. Dei sende ein båt til sørsida for å henta dei tre andre, og fekk seinare redda alle som venta på Elefantøya.

Det er altså ei rimeleg utruleg historie, som altså vert fortalt eksemplarisk. 

Guffen tilrår.  

Meir polar på kulturguffebloggen
Johan Austbø: Olav Bjåland. Idrottsmann og polfarar (1945)
Einar Østvedt: Hjalmar Johansen. Et hundreårsminne (1967)
Reginald Pound: Scott of the Antarctic (1968)
Roland Huntford: Scott and Amundsen (1979)
The Last Place On Earth (fjernsynsserie, 1985)
Roland Huntford: Nansen (1997)
Ragnar Kvam jr.: Den tredje mann (1997)
Michael Smith: An Unsung Hero (2000)
Beattie og Geiger: Frozen in Time (2004)
Bruce Henderson: True North (2005)
Olav Bjaaland: Sydpolekspedisjonen 1910-1912 (2011)
Jan Ingar Hansen: Amundsens betrodde mann. Historien om Oscar Wisting (2011)
Hjalmar Johansen: Sydpolekspedisjonen 1910-1912 (2011)
David Roberts: Alone on the Ice (2013)
Amundsen (2019)

Og alle ting vert nye (2021)

Det Norske Samlaget gjev årleg ut ei samling nye noveller. Dette er rett nok berre den andre i rekkja, men me får tru at denne serien held fram lenge. Det er eit flott tiltak, både av di her er mange fine noveller, men òg av di det er med på å gjera meg kjend med nye forfattarar. (Nye for meg, altså.)

Her er ni noveller, altså mange nok til at variasjonen vert stor. Nokre skriv om samtida, andre skriv om eldre hendingar. Nokre noveller fortel om dramatiske hendingar, andre er meir kompakte kvardagsskildringar. 

Sjølvsagt er her noveller eg likar betre enn andre. Novella til Anne Lise Frøkedal, "Stein, gras, pinnar", fortel om to jenter med ein interessant hobby. I Inger Bråtveit si novelle, "Bortebuar", fortel eg-personen om ein sykkeltur ved barndomsheimen. Forteljaren i novella til Oda Malmin, "Den litle med krøllar", er ein hund på veg ut i verdsrommet. Novella til Aina Basso, "Heim", tek utgangspunkt i ein autentisk runetekst, og er ein forsmak på ei samling noveller med liknande utgangspunkt. 

Guffen tilrår. 

Aksel (2020)

 

Nja. Eg har eit godt inntrykk av Aksel Lund Svindal. Han verkar sympatisk og fornuftig, og noko av det som imponerer mest er at han framstår som ein lagspelar i ein idrett utan lag-øvingar. Han er ein av dei mest suksessrike norske alpinistane, med medaljar og triumfar overalt.

Denne filmen handlar i hovudsak om slutten på karriera hans. Her kjem sjølvsagt mange tilbakeblikk, og av dei rundt han er det vel faren som gjer størst inntrykk. Kona hans døydde under ein fødsel, og faren sat att med to ungar. Det var ikkje noko hinder, han tok dei med på alt dei ville vera med på. Begge var lovande alpinistar. Broren gav seg etter ein skade; Aksel gjekk til topps. Forholdet mellom dei tre er varmt, og den kanskje finaste sekvensen i filmen kjem heilt til slutt. Aksel har lagt opp, og tek med seg faren og broren til eit skiområde i Canada. Saman med nokre andre leiger dei eit helikopter, og dei vert sette av langt utanfor allfarveg. Alle tre har det like moro på veg ned gjennom fjellsida.

Den finaste sekvensen er nok det siste VM-løpet hans. Han vert nummer to, usle to hundredelar bak Kjetil Jansrud. For mange er sylv nederlag - Ludn Svindal strålar etter andreplassen. 

Så det er mykje bra å seia om hovudpersonen, men det er ikkje like mykje å seia om filmen. Me kjem aldri heilt innpå hovudpersonen, og då vert det mykje det same: Trening, løp, sjukehus og opptrening. Eg trur dette hadde fenga meir om Lund Svindal hadde opna seg meir opp, og bydd endå meir på seg sjølv.

Guffen er lunken. 

Jorda rundt på 80 dagar (2021)

 

Dette var fornøyeleg. Eg las romanen til Jules Verne for veldig lenge sidan, og Halldis (10) og eg prøvde oss på han for nokre år sidan. Då stoppa me opp ein gong midt i, men både ho og eg likte det me såg her, så me plukkar nok opp att boka.

Ein av grunnane til at me gjer det, er for å finna ut korleis forteljinga til Verne eigentleg var. Dei som laga denne serien har triksa og miksa litt (og det kan dei sjølvsagt gjera, så lenge dei er opne om det). Akkurat kor store endringane er veit eg ikkje, men her er dei tre som reiser heile vegen - i boka er det vel berre to som legg ut.

Men i alle fall: Den litt stive og forsiktige og velståande engelskmannen Phileas Fogg les i avisa at no skal det vera råd å reisa rundt jorda på 80 dagar. Han og venen Bellamy inngår eit veddemål om at Fogg skal greia det. Fogg får med seg hjelparen Passepartout, og den ivrige journalisten Abigail Fix vert òg med. Det går over stokk og stein, dels av di Bellamy har ein hjelpar som gjer det han kan for å stoppa Fogg. Utan hjelparane sine hadde ikkje Fogg greidd det, sjølv om det vert litt meir fart i han etter kvart.

I kvar av dei åtte episodane er det (stort sett) berre éi hending. Me får ikkje sjå alt som skjer mellom episodane, men me får sjå korleis banda mot dei vert sterkare, veikare, og sterkare igjen. Me ser etter kvart at Fogg ber på store løyndomar, og at han gjerne skulle ha gjort ting annleis i livet sitt. 

Guffen tilrår. 

Merethe Lindstrøm: Fuglenes anatomi (2019)

Denne romanen er litt i slekt med den fire år eldre Fra vinterarkivene. Også her vert det fortalt om eit forhold som ikkje er heilt godt. Kvinna ("jeg") er forfattar, og sambuaren hennar, Sirke, er ikkje alltid på lag med ho. Han drikk mykje, han reiser gjerne vekk og vert vekke lenge. Dei bur på den engelske landsbygda, der dei pussar opp eit hus, og det at Sirke reiser vekk gjer at ho ser på den unge snikkaren med andre auge. 

Eitt av oppdraga til snikkaren er å byggja eit rom/bur til fuglane deira. Det handlar mykje om fuglar, men det handlar òg om forholdet mellom tre generasjonar med kvinner. Ho tenkjer mykje på mora og oppveksten sin, og ho tenkjer på sine eigne døtre. 

Romanen skiftar ofte i tid og tema, men Lindstrøm har full kontroll på skrivinga si. Også denne boka er uvanleg velskriven, med lange, flotte setningar. Det er ein fryd å lesa dette, og gledeleg nok: Same dag eg var ferdig med boka les eg i avisene at det nett har kome ut ei ny novellesamling frå Lindstrøm.

Guffen tilrår.

Meir Lindstrøm på kulturguffebloggen
Sexorcisten og andre fortellinger (1983)
Borte, men savnet (1988)
Kannibal-leken (1990)
Regnbarnas rike (1992)
Svømme under vann (1994)
Steinsamlere (1996)
Stedfortrederen (1997)
Jeg kjenner dette huset (1999)
Natthjem (2002)
Ingenting om mørket (2003)
Barnejegeren (2005)
Gjestene (2007)
Dager i stillhetens historie (2011)
Arkitekt (2013)
Fra vinterarkivene (2015)
Nord (2017)
Vinterhest (2022)

Ragnar Hovland: Love Me Tender (1989)

Dette skodespelet var det fyrste Ragnar Hovland skreiv, og det vart urframført på Den Nationale Scene i Bergen. Det er eit skodespel eg godt kunne tenkt meg å sjå; det er rimeleg laust i snippen og lett i tonen.

Det handlar mest om dei to venene Aron og Robert, og dei to jentene dei gjerne heng rundt med, Molly og Lisa. Aron bur heime hjå mora, møter ikkje opp på jobben kvar dag, og tenkjer eigentleg mest på Elvis. (Det er sjølvsagt ikkje tilfeldig at Aron var mellomnamnet til Elvis.) Rett som det er dukkar den litt mystiske Spider Murphy opp, og det er han som får Aron til å prøva det han alltid har drøymt om: Han vert vokalist i eit band.

Der dukkar jamleg opp referansar til den eigentlege Elvis-en, som då Aron skyt på fjernsynet, eller når Molly seier "Det er berre ein hund!" I det heile er det vel rett å seia at me er i det vanlege og gode Hovland-universet, med ungdomskultur i eit vestlandsk landskap.

Guffen tilrår. 

Meir Hovland på kulturguffebloggen
Alltid fleire dagar (1979)
Vegen smal og porten trong (1981)
Sveve over vatna (1982)
Under snøen (1983)
Bussen til Peking (1984)
Professor Moreaus løyndom (1985)
Utanfor sesongen (1988)
Sjølvmord i skilpaddekafeen (1989)
Mercedes (1989)
Konspirasjonar (1990)
Paradis (1991)
Gjest Bårdsen døyr åleine ved Nilens breidd (1991)
Helleve, Hovland, Kaldestad: Langs kvar ein veg (1992)
Over Bali og Hawaii (1992)
Eline og Julie tar ferja (1994)
Helleve, Hovland, Kaldestad: Vegen til Navan (1995)
Dr. Munks testamente (1996)
Helleve, Hovland, Kaldestad: Waterloo (1997)
Halve sanninga (1997)
Åleine i Alpane (1999)
Psst! Kubanske notat (2000)
Ei vinterreise (2001)
Norske gleder (2002)
1964 (2006)
Fredlaus (2006)
Dr. Munks popleksikon (2008)
Kunsten å komme heim (2011)
Stille natt (2011)
Helleve, Hovland, Kaldestad: Hadde eg berre ei elv så lang skulle føtene fly (2011)
Ragnar Hovland - 60 år i svevet (Bergen, 22.3.12)
Folgerø/Tokvam: Ler dei no, så har eg vunne. Eit møte med Ragnar Hovland (2012)
Frå Ragnar til alle (2013)
Om noko skulle skje (2016)
Litt betyr det no likevel (2019)

The Beatles. Get Back (2021)

Det meste er sagt om The Beatles, men slettes ikkje alt. Det massive bokprosjektet til Mark Lewisohn kjem med detaljar ingen har visst om, og denne film-trilogien gjer det same. 

I januar 1969 fann The Beatles ut at dei ville laga ein ny film. Filmen skulle handla om at dei øvde inn nye songar, før dei framførte dei på ein konsert som skulle gjevast ut på plate. Det var ein ambisiøs plan, ikkje minst av di dei i november hadde gjeve ut dobbelt-albumet The Beatles, slik at dei ikkje hadde så mange songar å ta av. Planen vart endra undervegs, slik det går fram av filmen Let It Be. Den viser eit band i oppløysing, der dei fire medlemmene ikkje trivst i lag.

Denne trilogien er sett saman av det same film-materialet, og fortel ei heilt anna soge. Peter Jackson har gått gjennom alt av film og alle lydopptaka, og viser eit heilt anna band. Javisst er det tung stemning av og til, og javisst er det litt ubehageleg når Lennon og Harrison snakkar om Allan Klein, men stort sett er humøret på topp. Dei skriv songar, dei øver dei inn, dei spelar andre songar, og smiler og ler. Yoko Ono er der nesten heile tida, men er slettes ikkje eit problem. 

Get Back gjev eit godt bilete av korleis bandet arbeidde saman, og dei fire har heilt ulike roller. Det er Lennon og McCartney som er sjefane, og dei har ufatteleg stor respekt for kvarandre. Harrison er litt lengre nede på rangstigen, og vert ikkje snakka til på same måten. Mot slutten av den fyrste delen sluttar han i bandet, etter altfor mykje mas frå McCartney om korleis Harrison skal spela. Ringo Starr ser ut som om han kjedar seg absolutt heile tida, og er den eigentlege silent Beatle. Spelegleda er stor hjå alle, og det tek seg opp då Billy Preston, ein gamal kjenning frå Hamburg, vert med på keyboard. 

Det heile er fabelaktig. Det varer i meir enn åtte timar, men eg ser gjerne dette om att. 

Guffen tilrår. 

Meir The Beatles på kulturguffebloggen
A Hard Day's Night (film, 1964)
John Lennon: In His Own Write (1964)
John Lennon: A Spaniard in the Works (1965)
Magical Mystery Tour (film, 1967)
Yellow Submarine (film, 1968)
Jann Wenner: Lennon Remembers (1970)
Let It Be (film, 1970)
Williams/Marshall: The Man Who Gave The Beatles Away (1975)
Mark Shipper: Paperback Writer (1978)
The Rutles/All You need is Cash (film, 1978)
Brown og Gaines: The Love You Make (1983)
Ian MacDonald: Revolution in the Head (1994)
The Beatles Anthology (fjernsynsserie, 1995)
The Beatles: Anthology (2000)
Ringo Starr: Postcards from the Boys (2004)
Joshua M. Greene: Here Comes The Sun (biografi om George Harrison, 2006)
Howard Sounes: Fab. An intimate Life of Paul McCartney (2010)
George Harrison. Living in the material World (film, 2011)
Hunter Davies (red.): The John Lennon Letters (2012)
Good Ol' Freda (2013)
Mark Lewisohn: The Beatles. Tune In, del I (2013)
Mark Lewisohn: The Beatles. Tune In, del II (2013)
Tom Doyle: Man on the Run (2014)
Paul Du Noyer: Conversations with McCartney (2015)
Michael Seth Starr: Ringo. With a Little Help (2015)
The Beatles. Eight Days A Week (2016)
Sgt. Pepper's Musical Revolution (2017)
George Harrison: I Me Mine (2017)
Tony Barrell: The Beatles on the Roof (2017)
The Beatles: Get Back (bok, 2021)
Paul McCartney: The Lyrics (2021)
McCartney 3, 2, 1 (2021)
Kozinn og Sinclair: The McCartney Legacy, Volume 1 (2022)

Cormac McCarthy: Suttree (1979)

Eg les meg gjennom bibliografien til McCarthy. Stort sett er det stas, men der er eg nokre bomskot. Denne boka høyrer til i den siste kategorien. McCarthy skriv vakkert og godt, men ikkje godt nok til å berga denne boka.

Hovudpersonen, Cornelius Suttree, bur (vanlegvis) på ein husbåt i Tennessee. Han har ikkje fast arbeid, men tener litt pengar på fisking, og litt på anna vis. Dei han møter er som regel arbeidslause. Det er litt kriminalitet, det er ein del drikking. Nokre har store planar for korleis dei skal tena litt pengar, men det vert som regel med planane. 

Romanen er eit slags portrett av liva til Suttree og dei andre. Her er ikkje noko gjennomgåande handling; dei fleste kapitla fortel om lause hendingar. Boka kan såleis minna litt om Tortilla Row av Steinbeck, men her er to skilnader: I denne boka er det ikkje så mykje å smila av, og denne boka dreg det heile altfor, altfor langt ut. 

Guffen kan ikkje tilrå dette.

Meir McCarthy på kulturguffebloggen
The Orchard Keeper (1965)
Outer Dark (1968)
Child of God (1973)
Blood Meridian (1985)
All the Pretty Horses (1992)
The Crossing (1994)
The Stonemason (1995)
Cities of the Plain (1998)
No Country for Old Men (2005)
The Road (2006)
The Sunset Limited (2006)
No Country for Old Men (film, 2007)
The Road (film, 2009)
The Passenger (2022)
Stella Maris (2022)

Don't Look Up (2021)

 

Denne filmen gjer narr av mangt og mykje. Alt skal reduserast til noko lett og ledig, mange tenkjer berre på pengar, mange tenkjer berre på makt og posisjonar, dei med makt og pengar er ute av stand til å høyra på fagfolk, reelle farar vert ignorerte, og folk flest bryr seg ikkje. Filmen tek altså opp mange tema, og det skal han ha ros for. Men filmen er likevel ikkje spesielt vellukka.

Ein phd-student oppdagar ein ny komet, som kjem til å treffa jorda om eit halvt år. Saman med professoren sin dreg ho til presidenten i Washington for å fortelja om funnet sitt, men dei vert møtte av ei kald skulder. Dei prøver å gjera det heile kjent på andre måtar, men det einaste fjernsynsprogrammet som vil ta mot dei er eit gladprogram som er meir opptekne av kjendisar. Presidenten kjem likevel på andre tankar, men planen som kunne ha redda verda vert lagt til sides, av di ein rimeleg fjern milliardær vil gjera det heile på sin måte. 

Det er rimeleg opplagt at kometen i filmen eigentleg er klimakrisa, og at filmen viser korleis dei med makt prøver å ikkje gjera noko med den krisa. Filmen prøver å vera morosam, han prøver å vera skarp, han prøver å senda ut spark i alle retningar, men for meg vert ikkje dette engasjerandre eller morosamt nok. Kanskje dei ikkje går langt nok, kanskje dei går for langt.

Guffen kan ikkje tilrå dette.