Tarjei Vesaas: Dei svarte hestane (1928)

Dette er den femte romanen Tarjei Vesaas gav ut. Boka er langt betre enn dei fire fyrste, men her er likevel eit stykke att til toppnivået hans. Eg tok meg i å tenkja at dersom Vesaas hadde skrive denne boka seinare i forfattarskapen sin, ville ho ha vore endå betre.

Handlinga krinsar rundt dei to gardane Nornes og Førnes. Begge vert drivne av den hestegalen Ambros Førnes. Han driv i tillegg med hesteskyss, og dei fire svarte hestane hans er det kjæraste han har. Kona hans, Lisle, slit med dette, forståeleg nok. Ho tek med seg den yngste dottera og prøver å reisa heim til foreldra sine. Det går heilt gale, og får stor følgjer, både for henne, Ambros, og sonen Kjell. Ambros sit etter kvart med så stor gjeld at han må selja gardane, og mot slutten av boka er det heller lite harmoni. Det rettar seg rett nok opp litt heilt på slutten.

Det verkar som om Vesaas har gapt over for mykje. I dei fyrste kapitla vert altfor mange personar og altfor mange eigedomar introduserte. Det vert mange vegar som skal følgjast opp utover i boka. Det burde vore gjort meir ut av forholdet mellom Ambros og dei andre i familien hans, no vert det litt i rykk og napp.

Samstundes er her mange flotte, flotte setningar og avsnitt. Etter auksjonen av gardane legg Vesaas vekk mykje av den ytre handlinga, og legg meir vekt på det som skjer med alle som er involverte. Då kjem boka seg stort. Ho peikar òg framover mot den fyrste verkeleg store Vesaas-romanen, Det store spelet. Også i denne boka handlar det om korleis bønder kan vera så sterkt knytte til garden at alt anna vert uviktig.

Guffen tilrår.

Meir Vesaas på kulturguffebloggen
Tarjei Vesaas: Menneskebonn (1923)
Tarjei Vesaas: Sendemann Huskuld (1924)
Tarjei Vesaas: Guds bustader - (1925)
Tarjei Vesaas: Grindegard (1925)
Tarjei Vesaas: Grinde-kveld (1926)
Tarjei Vesaas: Klokka i haugen (1929)
Tarjei Vesaas: Fars reise (1930)
Tarjei Vesaas: Sigrid Stallbrokk (1931)
Tarjei Vesaas: Dei ukjende mennene (1932)
Tarjei Vesaas: Sandeltreet (1933)
Tarjei Vesaas: Ultimatum (1934)
Tarjei Vesaas: Det store spelet (1934)
Tarjei Vesaas: Kvinnor ropar heim (1935)
Tarjei Vesaas: Leiret og hjulet (1936)
Tarjei Vesaas: Hjarta høyrer sine heimlandstonar (1938)
Tarjei Vesaas: Kimen (1940)
Tarjei Vesaas: Huset i mørkret (1945)
Tarjei Vesaas: Bleikeplassen (1946)
Ragnvald Skrede: Tarjei Vesaas (1947)
Tarjei Vesaas: Morgonvinden (1947)
Tarjei Vesaas: Tårnet (1948)
Tarjei Vesaas: Signalet (1950)
Halldis Moren Vesaas: Sven Moren og heimen hans (1951)
Tarjei Vesaas: Vindane (1952)
Tarjei Vesaas: 21 år (1953)
Tarjei Vesaas: Avskil med treet (1953)
Tarjei Vesaas: Vårnatt (1954)
Tarjei Vesaas: Fuglane (1957)
Tarjei Vesaas: Ein vakker dag (1959)
Tarjei Vesaas: Brannen (1961)
Tarjei Vesaas: Is-slottet (1963)
Tarjei Vesaas: Bruene (1966)
Halldis Moren Vesaas: Sett og levd (1967)
Tarjei Vesaas: Båten om kvelden (1968)
Fuglane (film, 1968)
Kenneth Chapman: Hovedlinjer i Tarjei Vesaas' diktning (1969)
Halldis Moren Vesaas: I Midtbøs bakkar (1974)
Halldis Moren Vesaas: Båten om dagen (1976)
Olav Vesaas: Tarjei Vesaas om seg sjølv (1985)
Is-slottet (film, 1987)
Olav Vesaas: Rolf Jacobsen - en stifinner i hverdagen (1994)
Olav Vesaas: Løynde land. Ei bok om Tarjei Vesaas (1995)
Ole Karlsen (red.): Klarøygd, med rolege drag (1996)
Over open avgrunn (film, 1997)
Olav Vesaas (red): Tarjei i tale (1997)
Olav Vesaas: A.O. Vinje. Ein tankens hærmann (2001)
Olav Vesaas: Å vera i livet. Ei bok om Halldis Moren Vesaas (2007)
Kimen (Det Norske Teatret, Oslo, 20.1.2018)
Fuglane (Riksteateret, Sogndal kulturhus, 21.3.2019)
Arne Vinje: Store spel. Soga om Vesås i verda (2020)
Fuglane (Det Norske Teatret, Oslo, 26.2.2022)