Tarjei Vesaas: Menneskebonn (1923)

Dette er debutboka til Tarjei Vesaas (eller T. Vesaas, som han kalla seg då). Det er ein roman på godt og vel hundre sider, der me absolutt ser nokre av kjenneteikna ved forfattarskapen hans, men der me òg ser at det er ein forfattar som ikkje er heilt trygg på seg sjølv enno.

Det handlar mykje om liv og død. Boka har fem kapittel, og i fire av kapitla misser nokon livet. Eit svært komprimert referat: Ei kvinne døyr i barselseng. Då sonen, Knud Heddejor, vert vaksen reddar han to personar frå å ta liva sine. Seinare går han seg vill ein vinterdag, men reddar livet då han kjem til eit hus langt inne på fjellet. Der inne ligg ein annan mann for døden. Knut forelskar seg i Liv, dotter til mannen som døyr, men ho vil heller ha ein som heiter Torstein. Knut flyttar for seg sjølv, og ein dag Liv vil vitja han frys ho i hel like utanfor huset hans. Både Knut og Torstein er smedar, og boka sluttar med at dei saman smir eit kors til minne om Liv, som dei vekslar på å bera dit det skal reisast. 

Ut frå referatet verkar ikkje dette som ei spesielt vellukka bok, det ser nesten melodramatisk ut. Men her er svært mykje fint i boka. I så godt som alle kapitla er det finfine naturskildringar, og språket er jamt over poetisk og levande. Eg las boka for mange år sidan, og ho var langt meir fengande enn eg trudde.

Guffen tilrår.

Meir Vesaas på kulturguffebloggen
Tarjei Vesaas: Sendemann Huskuld (1924)
Tarjei Vesaas: Guds bustader - (1925)
Tarjei Vesaas: Grindegard (1925)
Tarjei Vesaas: Grinde-kveld (1926)
Tarjei Vesaas: Dei svarte hestane (1928)
Tarjei Vesaas: Klokka i haugen (1929)
Tarjei Vesaas: Fars reise (1930)
Tarjei Vesaas: Sigrid Stallbrokk (1931)
Tarjei Vesaas: Dei ukjende mennene (1932)
Tarjei Vesaas: Sandeltreet (1933)
Tarjei Vesaas: Ultimatum (1934)
Tarjei Vesaas: Det store spelet (1934)
Tarjei Vesaas: Kvinnor ropar heim (1935)
Tarjei Vesaas: Leiret og hjulet (1936)
Tarjei Vesaas: Hjarta høyrer sine heimlandstonar (1938)
Tarjei Vesaas: Kimen (1940)
Tarjei Vesaas: Huset i mørkret (1945)
Tarjei Vesaas: Bleikeplassen (1946)
Ragnvald Skrede: Tarjei Vesaas (1947)
Tarjei Vesaas: Morgonvinden (1947)
Tarjei Vesaas: Tårnet (1948)
Tarjei Vesaas: Signalet (1950)
Halldis Moren Vesaas: Sven Moren og heimen hans (1951)
Tarjei Vesaas: Vindane (1952)
Tarjei Vesaas: 21 år (1953)
Tarjei Vesaas: Avskil med treet (1953)
Tarjei Vesaas: Vårnatt (1954)
Tarjei Vesaas: Fuglane (1957)
Tarjei Vesaas: Ein vakker dag (1959)
Tarjei Vesaas: Brannen (1961)
Tarjei Vesaas: Is-slottet (1963)
Tarjei Vesaas: Bruene (1966)
Halldis Moren Vesaas: Sett og levd (1967)
Tarjei Vesaas: Båten om kvelden (1968)
Fuglane (film, 1968)
Kenneth Chapman: Hovedlinjer i Tarjei Vesaas' diktning (1969)
Halldis Moren Vesaas: I Midtbøs bakkar (1974)
Halldis Moren Vesaas: Båten om dagen (1976)
Olav Vesaas: Tarjei Vesaas om seg sjølv (1985)
Is-slottet (film, 1987)
Olav Vesaas: Rolf Jacobsen - en stifinner i hverdagen (1994)
Olav Vesaas: Løynde land. Ei bok om Tarjei Vesaas (1995)
Ole Karlsen (red.): Klarøygd, med rolege drag (1996)
Over open avgrunn (film, 1997)
Olav Vesaas (red): Tarjei i tale (1997)
Olav Vesaas: A.O. Vinje. Ein tankens hærmann (2001)
Olav Vesaas: Å vera i livet. Ei bok om Halldis Moren Vesaas (2007)
Kimen (Det Norske Teatret, Oslo, 20.1.2018)
Fuglane (Riksteateret, Sogndal kulturhus, 21.3.2019)
Arne Vinje: Store spel. Soga om Vesås i verda (2020)
Fuglane (Det Norske Teatret, Oslo, 26.2.2022)