Dette er den nest siste romanen Vesaas gav ut. Han var 66 år då, og berre det er uvanleg: At forfattarar er på ei stigande kurve så seint i livet. Dette er ei makelaus, makelaus bok, som gjer like stort inntrykk kvar gong eg les ho.
Det handlar om Siss og Unn. Unn har nyleg flytta til bygda, og bur hjå moster si. Siss vitjar henne ein kveld, yr av glede av di ho vert den fyrste som får koma så tett innpå Unn. Ho kjem tett innpå, men ikkje heilt inn til den inste grinda - Unn fortel at ho har vore med på noko, utan at ho vil seia kva. Dagen etter skulkar Unn skulen, og me vert med ho på ei vandring inn i ein frosen foss, eit is-slott, der ho går seg vill og døyr. Alle leitar etter ho, utan resultat.
Siss vert ein annan. Ho er ikkje lenger leiaren i klassen, men tiner sakte opp. Mot slutten av vinteren foreslår ho at klassen skal gå til den frosne fossen. Ho går litt for seg sjølv, og får då sjå Unn innfrosen i isen.
Det er ei fabelaktig bok, der språket er minst halve gleda. Nokre av kapitla er omtrent som dikt, og ved eitt høve kjem det òg eit dikt. Det er imponerande korleis Vesaas lever seg inn i sinna til dei to elleve år gamle jentene. Og det er vel på sin plass å ta med det Doris Lessing skreiv om boka: "How simple this novel is. How subtle. How strong. How unlike any other. It is unique. It is unforgettable. It is extraordinary".
Guffen tilrår.
Meir Vesaas på kulturguffebloggen
Tarjei Vesaas: Menneskebonn (1923)
Tarjei Vesaas: Sendemann Huskuld (1924)
Tarjei Vesaas: Guds bustader - (1925)
Tarjei Vesaas: Grindegard (1925)
Tarjei Vesaas: Grinde-kveld (1926)
Tarjei Vesaas: Dei svarte hestane (1928)
Tarjei Vesaas: Klokka i haugen (1929)
Tarjei Vesaas: Fars reise (1930)
Tarjei Vesaas: Sigrid Stallbrokk (1931)
Tarjei Vesaas: Dei ukjende mennene (1932)
Tarjei Vesaas: Sandeltreet (1933)
Tarjei Vesaas: Ultimatum (1934)
Tarjei Vesaas: Det store spelet (1934)
Tarjei Vesaas: Kvinnor ropar heim (1935)
Tarjei Vesaas: Leiret og hjulet (1936)
Tarjei Vesaas: Hjarta høyrer sine heimlandstonar (1938)
Tarjei Vesaas: Kimen (1940)
Tarjei Vesaas: Huset i mørkret (1945)
Tarjei Vesaas: Bleikeplassen (1946)
Ragnvald Skrede: Tarjei Vesaas (1947)
Tarjei Vesaas: Morgonvinden (1947)
Tarjei Vesaas: Tårnet (1948)
Tarjei Vesaas: Signalet (1950)
Halldis Moren Vesaas: Sven Moren og heimen hans (1951)
Tarjei Vesaas: Vindane (1952)
Tarjei Vesaas: 21 år (1953)
Tarjei Vesaas: Avskil med treet (1953)
Tarjei Vesaas: Vårnatt (1954)
Tarjei Vesaas: Fuglane (1957)
Tarjei Vesaas: Ein vakker dag (1959)
Tarjei Vesaas: Brannen (1961)
Tarjei Vesaas: Bruene (1966)
Halldis Moren Vesaas: Sett og levd (1967)
Tarjei Vesaas: Båten om kvelden (1968)
Fuglane (film, 1968)
Kenneth Chapman: Hovedlinjer i Tarjei Vesaas' diktning (1969)
Halldis Moren Vesaas: I Midtbøs bakkar (1974)
Halldis Moren Vesaas: Båten om dagen (1976)
Olav Vesaas: Tarjei Vesaas om seg sjølv (1985)
Is-slottet (film, 1987)
Olav Vesaas: Rolf Jacobsen - en stifinner i hverdagen (1994)
Olav Vesaas: Løynde land. Ei bok om Tarjei Vesaas (1995)
Ole Karlsen (red.): Klarøygd, med rolege drag (1996)
Over open avgrunn (film, 1997)
Olav Vesaas (red): Tarjei i tale (1997)
Olav Vesaas: A.O. Vinje. Ein tankens hærmann (2001)
Olav Vesaas: Å vera i livet. Ei bok om Halldis Moren Vesaas (2007)
Kimen (Det Norske Teatret, Oslo, 20.1.2018)
Fuglane (Riksteateret, Sogndal kulturhus, 21.3.2019)
Arne Vinje: Store spel. Soga om Vesås i verda (2020)
Fuglane (Det Norske Teatret, Oslo, 26.2.2022)
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar