Serien handlar mykje om dette, altså om motsetnadene mellom dei to. Av og til vert det for tydeleg. Scenene frå overvintringa i Antarktis, altså perioden før sjølve turen mot Sydpolen tok til, viser dette godt. I den britiske leiren spelar dei fotball og leikar seg; i den norske leiren arbeider dei heile tida for å gjera utstyret betre. Under turen til Sydpolen går det gradvis opp for Scott at det hadde vore lurare å lært seg betre skiteknikk, å bruka hundar i staden for hestar, og å leggja inn langt større marginar. Amundsen hadde skjønt dette - han brukte hundar, hadde med seg fire kompetente skiløparar, og hadde store marginar i matrasjonane. Legg til at han hadde langt lettare sledar, langt betre utstyr, og det vert heller tydeleg kvifor det gjekk som det gjekk. Amundsen kom fram ein månad før Scott, og overlevde turen. Scott kom fram, men alle fem i polpartuet hans døydde på heimvegen.
I etterkant presenterte Amundsen turen som ein grei ekspedisjon. Den siste veka Scott levde låg han verfast i teltet, og han brukte denne tida på å skriva brev til familie og hjelparar. Han skreiv òg eit brev til ålmenta, der han streka under at grunnen til at alt gjekk gale var det dårlege veret. Han la til at alle på ekspedisjonen hadde oppført seg eksemplarisk, og hadde, som gode patriotar, gitt alt for at det britiske flagget skulle plantast på Sydpolen. Denne teksten var med å gjera Scott til ein britisk nasjonalhelt, medan Amundsen til dels vart sett på som ein inntrengar og ein juksemakar - han hadde omtrent stole Sydpolen frå Scott, ved hjelp av hundar.
Serien byggjer på ein dobbeltbiografi Roland Huntford skreiv om Scott og Amundsen. Han er langt meir kritisk til Scott enn det andre hadde vore, og slik er det òg i serien. Scott framstår som blind - han er i Noreg og ser kor fort folk kan gå på ski, men ser ikkje at han bør læra seg dette. Han får beskjed om at hestane som er kjøpte i Sibir er gamle, dårleg og ubrukelege, men høyrer ikkje på det. Han ser at det går langt raskare med hundespann, men vil ikkje bruka det sjølv. Han har planlagt det siste stykket mot Sydpolen med matrasjonar og telt for fire personar, men finn i siste augneblink ut at han vil ha med ein femtemann. På veg attende slit dei seg ut - dei et for lite mat kvar dag, men likevel insisterer han på å stoppa for å samla inn steinprøver, og på at dei skal ha med seg desse steinane heile vegen. Saman med dei to andre overlevande døyr han altså i teltet sitt, atten kilometer frå det neste depotet.
Det er ein god serie. Alle nordmenn vert spelt av norske skodespelarar, og dei fleste av desse snakkar Thor Heyerdahl-engelsk, slik at det aldri er vanskeleg å sjå kva leir det vert filma frå. Sverre Anker Ousdal er god som den litt innestengde Amundsen, Martin Shaw er betre som den falske, usikre og til dels feige Scott, og Toralv Maurstad er endå betre som Hjalmar Johansen - den røynde polfararen som fortalde Amundsen at han var ein dårleg leiar, og som difor vart vraka frå firemannslaget som skulle følgja Amundsen til Sydpolen.
Guffen tilrår.
Meir polar på kulturguffebloggen
Johan Austbø: Olav Bjåland. Idrottsmann og polfarar (1945)
Einar Østvedt: Hjalmar Johansen. Et hundreårsminne (1967)
Reginald Pound: Scott of the Antarctic (1968)
Roland Huntford: Scott and Amundsen (1979)
Roland Huntford: Shackleton (1985)
Roland Huntford: Nansen (1997)
Ragnar Kvam jr.: Den tredje mann (1997)
Michael Smith: An Unsung Hero (2000)
Beattie og Geiger: Frozen in Time (2004)
Bruce Henderson: True North (2005)
Olav Bjaaland: Sydpolekspedisjonen 1910-1912 (2011)
Jan Ingar Hansen: Amundsens betrodde mann. Historien om Oscar Wisting (2011)
Hjalmar Johansen: Sydpolekspedisjonen 1910-1912 (2011)
David Roberts: Alone on the Ice (2013)
Amundsen (2019)
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar