Fuglane (Sogndal kulturhus, 21.3.2019)

Fuglane er den aller beste romanen som er skriven. Han handlar om Mattis, som igjen er ein av dei finaste karakterane som er skildra i ein roman. Han bur på landsbygda, der han ikkje passar heilt inn. Han taklar ikkje heilt fysisk arbeid. Han snakkar ikkje godt med andre folk. Han vil helst snakka om fuglar, eller med fuglar. Han forstår ikkje alt med ein gong, men når han forstår noko, kjem han med treffsikre kommentarar. Han bur saman med systera Hege, og forholdet mellom dei vert skipla når tømmerhoggaren Jørgen leiger seg inn hjå dei. Jørgen og Hege vert eit par, og Mattis finn ikkje ut av denne endra situasjonen.

Eg såg Fuglane på Det Norske Teatret i januar 1998. Det var ei makelaus framsyning, med ein fabelaktig Nils Sletta i hovudrolla. Denne framsyninga var sett i scene av Riksteatret, som har vore på turné med stykket i nokre månader. Det vert litt urettvist å jamføra dei to versjonane - Riksteatret sin versjon vert sjølvsagt prega av dei må ta med seg alt av kulissar og rekvisittar i bussen. Men likevel: Dette tok ikkje heilt av. Det var bra, det er ei fin historie, og fleire scener og replikkvekslingar fungerer svært godt. Den beste scena var den der Mattis ser at toreveret har felt ei av dei to trea som er kalla opp etter han og systera - han kjenner eit behov for å vita om det er han eller Hege som er råka. Men det var ikkje heilt der oppe.

Og jo meir eg tenkjer på det, jo meir kjem eg fram til at Mattis var den viktigaste grunnen til at det ikkje var heilt på stell. Eg har lese betre Mattisar, eg har sett betre Mattisar både på scene og på film. Her vart han for overdriven, han snakka anten for høgt eller for lågt, han hadde ein slags pukkelrygg, og var ikkje heilt som den Mattisen i boka, den Mattisen det er uråd å ikkje verta glad i.

Guffen tilrår.

Meir Vesaas på kulturguffebloggen
Tarjei Vesaas: Menneskebonn (1923)
Tarjei Vesaas: Sendemann Huskuld (1924)
Tarjei Vesaas: Guds bustader - (1925)
Tarjei Vesaas: Grindegard (1925)
Tarjei Vesaas: Grinde-kveld (1926)
Tarjei Vesaas: Dei svarte hestane (1928)
Tarjei Vesaas: Klokka i haugen (1929)
Tarjei Vesaas: Fars reise (1930)
Tarjei Vesaas: Sigrid Stallbrokk (1931)
Tarjei Vesaas: Dei ukjende mennene (1932)
Tarjei Vesaas: Sandeltreet (1933)
Tarjei Vesaas: Ultimatum (1934)
Tarjei Vesaas: Det store spelet (1934)
Tarjei Vesaas: Kvinnor ropar heim (1935)
Tarjei Vesaas: Leiret og hjulet (1936)
Tarjei Vesaas: Hjarta høyrer sine heimlandstonar (1938)
Tarjei Vesaas: Kimen (1940)
Tarjei Vesaas: Huset i mørkret (1945)
Tarjei Vesaas: Bleikeplassen (1946)
Ragnvald Skrede: Tarjei Vesaas (1947)
Tarjei Vesaas: Morgonvinden (1947)
Tarjei Vesaas: Tårnet (1948)
Tarjei Vesaas: Signalet (1950)
Halldis Moren Vesaas: Sven Moren og heimen hans (1951)
Tarjei Vesaas: Vindane (1952)
Tarjei Vesaas: 21 år (1953)
Tarjei Vesaas: Avskil med treet (1953)
Tarjei Vesaas: Vårnatt (1954)
Tarjei Vesaas: Fuglane (1957)
Tarjei Vesaas: Ein vakker dag (1959)
Tarjei Vesaas: Brannen (1961)
Tarjei Vesaas: Is-slottet (1963)
Tarjei Vesaas: Bruene (1966)
Halldis Moren Vesaas: Sett og levd (1967)
Tarjei Vesaas: Båten om kvelden (1968)
Fuglane (film, 1968)
Kenneth Chapman: Hovedlinjer i Tarjei Vesaas' diktning (1969)
Halldis Moren Vesaas: I Midtbøs bakkar (1974)
Halldis Moren Vesaas: Båten om dagen (1976)
Olav Vesaas: Tarjei Vesaas om seg sjølv (1985)
Is-slottet (film, 1987)
Olav Vesaas: Rolf Jacobsen - en stifinner i hverdagen (1994)
Olav Vesaas: Løynde land. Ei bok om Tarjei Vesaas (1995)
Ole Karlsen (red.): Klarøygd, med rolege drag (1996)
Over open avgrunn (film, 1997)
Olav Vesaas (red): Tarjei i tale (1997)
Olav Vesaas: A.O. Vinje. Ein tankens hærmann (2001)
Olav Vesaas: Å vera i livet. Ei bok om Halldis Moren Vesaas (2007)
Kimen (Det Norske Teatret, Oslo, 20.1.2018)
Arne Vinje: Store spel. Soga om Vesås i verda (2020)
Fuglane (Det Norske Teatret, Oslo, 26.2.2022)