Tarjei Vesaas: Vårnatt (1954)

Den amerikanske forfattaren Cormac McCarthy døydde denne veka. Mange aviser har trykt minneord, og eitt sitat gjekk igjen fleire stader: "If it doesn't concern life and death, it's not interesting". Liv og død er sentrale i denne Vesaas-romanen, men eg er ikkje overtydd om at det vert interessante likevel.

Det handlar om ei vårnatt. Det skjer om våren, og det skjer tidleg i livet til hovudpersonen, 14 år gamle Hallstein. Han og den fire år eldre systera Sissel er åleine heime, og ventar seg ei roleg natt. Slik går det ikkje. Ein bil med fem personar stoppar utanfor huset, og dei treng hjelp fort. Ei ung kvinne i bilen er så høggravid at fødselen er i gang. Mannen hennar kranglar mykje med far sin. Den nye kona til faren sit att ute i bilen - ho er opplagt sjuk, men fører òg ein stille kamp mot mannen. Og syster til barnefaren, 13 år gamle Marit, vekkjer kjensler hjå Hallstein.

Det er som om heile verda vert komprimert inn i ei natt. Her er ein fødsel, her er ein død, her er kranglar og kjærleik. Hallstein er ein god observatør, der han med innsikt og fantasi får med seg det meste av det som skjer. Han forstår rett nok ikkje alle dei usynlege trådane som går mellom alle dei andre, men han likar likevel rolla han har fått - ein som alle kan snakka med.

Så Hallstein er godt portrettert, men romanen er ikkje Vesaas på sitt beste. Det vert litt omstendeleg, og det vert heller ikkje like stort som det kanskje var tenkt.

Guffen er lunken. 

Meir Vesaas på kulturguffebloggen
Tarjei Vesaas: Menneskebonn (1923)
Tarjei Vesaas: Sendemann Huskuld (1924)
Tarjei Vesaas: Guds bustader - (1925)
Tarjei Vesaas: Grindegard (1925)
Tarjei Vesaas: Grinde-kveld (1926)
Tarjei Vesaas: Dei svarte hestane (1928)
Tarjei Vesaas: Klokka i haugen (1929)
Tarjei Vesaas: Fars reise (1930)
Tarjei Vesaas: Sigrid Stallbrokk (1931)
Tarjei Vesaas: Dei ukjende mennene (1932)
Tarjei Vesaas: Sandeltreet (1933)
Tarjei Vesaas: Ultimatum (1934)
Tarjei Vesaas: Det store spelet (1934)
Tarjei Vesaas: Kvinnor ropar heim (1935)
Tarjei Vesaas: Leiret og hjulet (1936)
Tarjei Vesaas: Hjarta høyrer sine heimlandstonar (1938)
Tarjei Vesaas: Kimen (1940)
Tarjei Vesaas: Huset i mørkret (1945)
Tarjei Vesaas: Bleikeplassen (1946)
Ragnvald Skrede: Tarjei Vesaas (1947)
Tarjei Vesaas: Morgonvinden (1947)
Tarjei Vesaas: Tårnet (1948)
Tarjei Vesaas: Signalet (1950)
Halldis Moren Vesaas: Sven Moren og heimen hans (1951)
Tarjei Vesaas: Vindane (1952)
Tarjei Vesaas: 21 år (1953)
Tarjei Vesaas: Avskil med treet (1953)
Tarjei Vesaas: Fuglane (1957)
Tarjei Vesaas: Ein vakker dag (1959)
Tarjei Vesaas: Brannen (1961)
Tarjei Vesaas: Is-slottet (1963)
Tarjei Vesaas: Bruene (1966)
Halldis Moren Vesaas: Sett og levd (1967)
Tarjei Vesaas: Båten om kvelden (1968)
Fuglane (film, 1968)
Kenneth Chapman: Hovedlinjer i Tarjei Vesaas' diktning (1969)
Halldis Moren Vesaas: I Midtbøs bakkar (1974)
Halldis Moren Vesaas: Båten om dagen (1976)
Olav Vesaas: Tarjei Vesaas om seg sjølv (1985)
Is-slottet (film, 1987)
Olav Vesaas: Rolf Jacobsen - en stifinner i hverdagen (1994)
Olav Vesaas: Løynde land. Ei bok om Tarjei Vesaas (1995)
Ole Karlsen (red.): Klarøygd, med rolege drag (1996)
Over open avgrunn (film, 1997)
Olav Vesaas (red): Tarjei i tale (1997)
Olav Vesaas: A.O. Vinje. Ein tankens hærmann (2001)
Olav Vesaas: Å vera i livet. Ei bok om Halldis Moren Vesaas (2007)
Kimen (Det Norske Teatret, Oslo, 20.1.2018)
Fuglane (Riksteateret, Sogndal kulturhus, 21.3.2019)
Arne Vinje: Store spel. Soga om Vesås i verda (2020)
Fuglane (Det Norske Teatret, Oslo, 26.2.2022)