Inger Bråtveit: Dette er også vatn (2018)

Denne romanen er sett saman på ein litt uventa måte. Eg-personen er nyleg vorte mor, og snakkar mykje om og til dotter si. Ho fortel òg mykje om foreldra sine, fyrst og fremst faren. Innimellom dette kjem eg-personen med tankar frå ulike bøker ho har lese, av og til er det reine bokmeldingane. Ho fortel òg om skrivinga, både heime og ute. Det meste av boka er bra, Bråtveit har eit svært godt språk, men denne blandinga verkar altså litt rar for meg.

Når ho skriv om dottera (og dei to sønene mannen hadde med seg inn i ekteskapet) og foreldra, handlar det mykje om å høyra til. Eg-personen er nært knytt til heimstaden. Ho skriv òg mykje om vatn, og det gjer ho gjennomgåande i heile boka. I og under vatn tenkjer ho betre, ho skriv at viss ho hadde kunna, ville ho ha skrive bøkene sine i vatnet.

Det er ei bok med mykje bra i seg, men det er òg parti som ikkje grip meg like mykje.

Guffen er lunken.

Meir Bråtveit på kulturguffebloggen
Munn mot ein frosen fjord (2002)
Alice A4 (2015)

Frode Grytten o.fl.: 17. mai Bergen (2015)

Ei fin fotobok frå Skald. Sju fotografar knytt til Moment Agency har fotografert, medan Frode Grytten har skrive ein innleiande tekst. Alle fotoa er tekne i eit ambulerande fotoatelier plassert på Torgalmenningen i Bergen, to 17. mai-ar på rad.

Bileta er høgst varierte. Det er reine portrett av folk som er ute og høgtidar dagen, og det er slettes ikkje slik at alle bileta er slik ein skulle tru. Javisst er her bilete i bunad eller i dress og med altfor lange sløyfer, men her er òg folk som har kledd seg ut, som ikkje har kledd seg stort annleis enn til dagleg, turistar, flaskesamlarar, osb.

Endå betre enn bileta er teksten til Grytten. Han skriv om Bergen, om det å vera bergensar, og her er mange gullkorn. Han har budd i Bergen det meste av det vaksne livet sitt, og kjenner byen godt. Han skriv mellom anna at i motsetnad til andre stader er Bergen dei vaksnes dag. Her er ikkje eige barnetog, ungane skal i staden heia på dei vaksne, og marsjera med leikegevær og trommer. Han omtalar fotballklubben Brann som ein over middels vellukka såpeserie, som ikkje greier å vera seriøse over tid. Han skriv at grunnen til at Erna Solberg er den fyrste statsministeren frå Bergen sidan 1935 er at det er eit verv som ikkje heng spesielt høgt i Bergen - det er langt gjevare å sitja i styret for Brann. Eller å vera med i 17. mai-komiteen.

Guffen tilrår.

Meir Grytten på guffekulturbloggen
Flytande bjørn (2005)
Hallo? (2008)
Norge og andre dikt (2009)
50/50 (2010)
Det norske huset (saman med Jens Hauge, 2010)
Dronninga er død (2010)
Saganatt (2011)
Bikubesong (Det Norske Teatret, 23.4.2013)
Brenn huset ned (2013) 
Vente på fuglen (2014)
Her er Harold (film, 2014)
Sånne som oss (2015)
Meter over havet (saman med Sune Eriksen, 2015)
Menn som ingen treng (2016)

Paul Auster: The Brooklyn Follies (2005)

Ei litt rar oppleving, dette. Boka er velskriven, og med unntak av eitt kapittel er ho aldri dårleg. Problemet er kanskje heller at ho aldri vert verkeleg god.

Hovudpersonen, Nathan Glass, flyttar til Brooklyn for å døy. Kona har gått frå han, han har nett kome heilskinna ut av ein kreftkur, og har pensjonert seg frå jobben i eit forsikringsselskap. Det viser seg at han er litt for glad i livet, og litt for glad i liva til dei rundt han, til at han held fast med planen om å døy. Han møter mange folk på sin veg: Ein eksentrisk bruktbokhandlar med ei variert fortid. Nevøen sin, som har lagt planane om ei universitetskarriere på hylla, og som i staden arbeider i bruktbokhandelen. Ein forskrudd religiøs kar i South Carolina, som har gifta seg med niesa til Nathan. Dotter til niesa, ei ni år gamal jente som ikkje snakkar. Ei godt gift kvinne som viser seg å vera lesbisk. Eks-kjærasten til bruktbokhandlaren, ein mann som tidlegare har forfalska måleri, men som no hevdar å forfalska litterære manuskript frå gamle dagar.

Og så vidare. Auster smør på med for mange rare karakterar, og dei fleste av desse har ein rar forhistorie. Det fører ikkje boka vidare. Det er altså heilt greitt å lesa ho, men det vert ikkje den store Auster-opplevinga av det.

Boka sluttar med at Nathan går glad og nøgd nedover ei gate. Det har ordna seg for dei aller fleste rundt han, i alle fall dei som har overlevd, og boka ser altså ut til å få ein lukkeleg slutt. Men, skriv Auster, klokka passerer åtte om morgonen, og datoen er 11. september 2001.

Og eg har forresten ei kjensle av at ordet austere dukkar opp ein gong i kvar bok han har skrive. Denne gongen var det på side 250.

Guffen er lunken.

Meir Auster på kulturguffebloggen
The Invention of Solitude (1982)
The New York Trilogy (1987)
In the Country of Last Things (1987)
Moon Palace (1989)
The Music of Change (1990)
Leviathan (1992)
Mr. Vertigo (1994)
Smoke (film, 1995)
Timbuktu (1999)
The Book of Illusions (2002)
Oracle Night (2003)
Auster, Karasik og Mazzucchelli: City of Glass (teikneserie, 2004)
Auggie Wren's Christmas Story (2004)
The Inner Life of Martin Frost (2007)
Invisible (2009)
Sunset Park (2010)
Winter Journal (2012)
Paul Auster og Siri Hustvedt (Bergen 2.2.13)
Auster and Coetzee: Here and Now (2013)
Report from the Interior (2013)
4 3 2 1 (2017)

Glen E. Friedman: My Rules (2014)

Glen E. Friedman er ein amerikansk fotograf. Tidleg i 1980-åra gav han ut fanzina My Rules, som skal ha hatt eit opplag på 10 000, og som dermed var den fanzina som selde mest. Motiva hans kom frå ulike undergrunnskulturar - grovt sett kan ein seia at han fyrst fotograferte skatarar, så punkarar og rockarar, deretter rapparar.

I denne boka, som er på over 300 sider, er hundrevis av bileta hans samla. Dei kjem ikkje kronologisk, men kvart oppslag har eit samla tema. Mange av dei han har fotografert eller fotografert for oftast har skrive korte tekstar - anten om Friedman, om bileta, eller om seg sjølv.

Banda han fotograferer oftast er Fugazi, Bad Brains, Black Flag, Dead Kennedys, Beastie Boys, Run-D.M.C. og Public Enemy, men her er òg bilete av mange andre. Han likar godt å gå tett på motiva sine - er han på konsert er han heilt framme ved scena, gjerne nokre centimeter frå musikarane. Slik er det òg når han fotograferer skatarar - desse bileta er gjerne teke ved noko som minner om tomme symjebasseng, og Friedman ligg heilt inntil punktet der dei hoppar høgast.

Guffen tilrår.

Meir Friedman på kulturguffebloggen
Keep Your Eyes Open (2007)

Peter Guralnick: Careless Love (1999)

Del to av ein finfin biografi. Boka har undertittelen "The Unmaking of Elvis Presley", og det er akkurat det som skjer i denne boka. Boka opnar med at Elvis reiser til Tyskland, der han er i militæret i eit og eit halvt år. Han kjem tilbake til USA, og er framleis den største stjerna i landet. Og det er om lag her det går gale for Elvis: I staden for å satsa på musikken, går tida med til å laga ei endelaus rekkje filmar. Kvaliteten er dårleg, men inntektene er gode, og Elvis gjer som den pengegriske og knallharde manageren hans, Colonel Tom Parker, vil.

Guralnick har full kontroll over stoffet sitt. Han veit kvar han skal stoppa opp og gå langt ned i detaljane, og kvar han ikkje skal gjera det. Boka dekkjer tida frå 1958 til 1977, og i desse åra er det berre to gonger han verkeleg stoppar opp: I juni 1968, då Elvis returnerer til konsertscena, og i august 1977, då han døyr. Tida fram til 1968 er det lite å rapportera om - livet går i sirklar, der Elvis spelar inn fleire filmar i året, spelar inn plater som (oftast) er like keisame som filmane, vassar i damer, og er omgitt av den vanlege forsamlinga med ja-folk.

I 1970-åra endrar ting seg, men berre litt: Også her går livet på repeat, men filminga er erstatta av konsert-turnear, og konsertrekkjer i Las Vegas. Elvis isolerer seg meir og meir, les mange rare bøker, og et mange rare tablettar. Guralnick teiknar eit klart bilete av Elvis, han vert ein person det er vanskeleg å forstå. Han tente og brukte enormt med pengar, han var så stor kjendis at han fekk alt og alle han peikte på, og med unntak av den nærmaste familien og Parker vart dei som snakka mot han eller var usamde med han sendt vekk.

Guffen tilrår.

Meir Elvis på kulturguffebloggen
West, West og Hebler: Elvis, What Happened? (1977)
Gail Brewer-Giorgio: Is Elvis Alive? (1988)
Peter Guralnick: Last Train to Memphis (1995)

Georg Büchner: Lenz (1839)

Forfattaren Lenz er trist til sinns. Han har gått frå vener og familie, og opp i fjellea, der han søkjer tilflukt hjå presten Oberlin. Han ser ting, han høyrer ting, han vert skremd, han kjenner seg sjeldan heilt trygg, og det verkar mest av alt som om han er på veg ut av livet - anten grunna plagene sine, eller av di han vil det sjølv.

Det er ein kort og intens tekst. Alt etter nokre få setningar kjem dei fyrste teikna på at Lenz held på å missa forstanden - etter nokre skildringar av naturen han går gjennom står det at han ikkje brydde seg om kvar han gjekk, og at han somme gonger ynskte at han kunne gå på hovudet. Slik held det fram, og det er kanskje like greitt at boka ikkje er lengre - det kunne vorte for intenst.

Boka er omsett av Jon Fosse, og kjem ut i den framleis like glimrande klassikar-serien til Skald forlag.

Guffen tilrår.

Mike Diamond og Adam Horowitz: Beastie Boys Book (2018)

Eg har to rap-plater, og begge er Beastie Boys-plater: Paul's Boutique og Ill Communication. Begge er finfine. Den fyrste er hakket betre, men den andre er meir variert. Slik sett er det den denne boka minner om. Her er mange ulike tekstar og artiklar og biletsamlingar, også slike som ikkje er skrivne av Mike Diamond eller Adam Horowitz.

Beastie Boys var aktive frå 1981 til 2012. Det året døydde den tredje i bandet, Adam Yauch. Boka handlar om heile historia deira, men er òg skrive for å heidra Yauch. Han får mykje skryt, ikkje minst i ein fabelaktig opningsartikkel. Fleire stader i boka står det noko slikt som at ingen andre enn Yauch ville tenkt eller gjort akkurat dette, og det verkar som om det var han som var ideologen bak bandet.

I den grad dei hadde ein ideolog - noko av det som fenga med Beach Boys var at dei verka som tre luringar som leika seg gjennom livet. Dei hadde det moro, rett og slett, same kva dei dreiv med - musikk, videoar, turnear, osb. Dei framstod rett nok som nokre deigar i åra rett etter at dei slo gjennom, men dei tok seg fort inn att. Dei hadde stil, dei var kreative, og dei samla andre kreative sjeler rundt seg.

Boka er finfin. Her er korte kapittel, som regel skrivne av ein av dei to. Har den andre merknader til det kapitlet, kjem det med i små tekstboksar. Dei skriv godt, og nokre av historiene er uvanleg artige. Ein favoritt i så måte er den om ein ring Horowitz fekk i 1992, av ein innpåsliten fan som meinte at ringen var magisk. Her trur eg eg lo høgt, og det gjorde eg nok fleire gonger òg.

Guffen tilrår.