Susan Fleming Marx: Speaking of Harpo (2022)

I gamle dagar hadde eg litt kontakt med sjølvaste Paul Wesolowski. Han hadde brukt mykje av livet sitt på å samla inn Marx-relatert materiale - avisutklipp, filmar, lydopptak, bøker, sikkert òg gjenstandar. Han gav òg ut fanzina The Freedonia Gazette, og det var vel slik eg kom i kontakt med han. (Eg kjøpte sjølvsagt alt han hadde av gamle utgåver.) I alle fall - på ein eller annan måte kom me inn på Susan Marx, enkja til Harpo. Han sa at ho hadde skrive ein sjølvbiografi, og at det var eit finfint manus. Diverre kom det aldri til å verta utgitt. 

Der tok han visst feil. Susan døydde i 2002, og manuset låg ubrukt ein eller annan stad. Robert S. Bader, som har skrive om Marx-brørne før, vart alt i 1990-åra spurt om han ville gjera manuset klart til trykking, men det tok mange år før han kom så langt. Boka kom ut i fjor, tjue år etter at Susan døydde, og det er ei bok det var verdt å venta på.

Susan Fleming Marx er fritalande, passe underhaldande, passe kritisk, og ein god forteljar. Ho fortel fyrst litt om livet før Harpo; ho sluttar med å seia litt om livet etter Harpo, men hovudvekta ligg på livet med Harpo. Ho var ein ikkje altfor suksessrik eller dyktig skodespelar før ho trefte han. Etter at dei vart gift vart ho hemmafru, og tok seg av heimen, dei fire ungane dei adopterte, og om den lett hypokondriske mannen sin. Det er velkjent at han var eit slikt menneske som alle likte, men denne boka viser at Susan må ha vore lett å lika, ho òg. Dei ser ut til å ha hatt eit godt samliv.

Ho er derimot ikkje like raus når ho omtalar brørne hans. Der finn ho mange feil, anten det er hjå surpompen Groucho, gamblaren Chico, eller dei to andre. 

Guffen tilrår. 

Mykje meir Marx på kulturguffebloggen

Filmar
Cocoanuts (1929)
Animal Crackers (1930)
Monkey Business (1931)
Horse Feathers (1932)
Duck Soup (1933)
A Night at the Opera (1935)
A Day at the Races (1937)
Room Service (1938)
At the Circus (1939)
The Big Store (1941)
The Incredible Jewel Robbery (1959)
The Unknown Marx Brothers (1993) 

Bøker
Kyle Crichton: The Marx Brothers (1950)
Arthur Marx: Life With Groucho (1954)
Harpo Marx/Richard Barber: Harpo Speaks! (1961)
Arthur Marx: Son of Groucho (1972)
Joe Adamson: Groucho, Harpo, Chico and sometimes Zeppo (1973)

Groucho Marx og Richard J. Anobile: The Marx. Bros Scrapbook (1973)
Sidney Sheldon: A Stranger in the Mirror (1976)

Groucho Marx og Hector Acre: The Groucho Phile (1976)

Hector Arce: Groucho (1979)
Maxine Marx: Growing Up with Chico (1980)
Wes D. Gehring: The Marx Brothers. A Bio-Bibliography (1987)
Arthur Marx: My Life With Groucho (1988)
Michael Barson: Flywheel, Shyster and Flywheel (1988)
Miriam Marx Allen (red.): Love, Groucho (1992)

Steve Stoliar: Raised Eyebrows (1996) 

Robert Dwan: As Long as they're laughing (2000)

Arthur Marx: Groucho. A Photographic Journey (2001)
Simon Louvish: Monkey Business (2003)
Paul Duncan (red.): Marx Bros (2007)

Bill Marx: Son of Harpo Speaks! (2007) 
Andrew T. Smith: Marx and Re-Marx (2009)

Martin A. Gardner: The Marx Brothers as Social Critics (2009)
Roy Blount jr.: Hail, Hail, Euphoria! (2010)
Wayne Koestenbaum: The Anatomy of Harpo Marx (2012) 

Devon Alexander: The Quotable Groucho Marx (2014) 
Lee Siegel: Groucho Marx. The Comedy of Existence (2015)
Matthew Coniam: The Annotated Marx Brothers (2015)
Noah Diamond: Gimme a Thrill (2016)
Matthew Coniam: That's me, Groucho! (2016)
Robert S. Bader: Four of the Three Musketeers (2016)
Kevin Scott Collier: The Marx Brothers. Love Happy Confidential (2017)
Matthew Hahn: The Animated Marx Brothers (2018)
Frank, Heidecker og Pertega: Giraffes on Horseback Salad (2019)
Robert E. Weir: The Marx Brothers and America (2022)