Alfred Hauge: Gå vest - (1963)

Fyrste halvdel av 1960-åra gav Hauge ut ein romantrilogi bygd på livet til Cleng Peerson. Midt i arbeidet med desse bøkene reiste han tre månader gjennom USA, kanskje mest for å samla stoff til romanane. I Gå vest - fortel han om denne reisa, og det har vorte ei fin bok.

Hauge er oppteken av sluppefolket, dei godt og vel femti personane som var med sluppen Restauration i 1825. Dette var opptakta til den norske masseutvandringa, og Hauge går i fotspora deira. Han prøver å finna ut kva som skjedde med dei, han oppsøkjer graver og hus, og han har det aldri større enn når han kjem til Texas, og vitjar den siste heimstaden til Peerson. Hauge set Peerson svært høgt, han gjer sitt beste for å forstå han, ut frå dei få kjeldene som finst, og viser kor viktig det er å vera ein stad der heltar har vore. Han omtalar det som å koma heim.

Han har mykje fint å seia om amerikanarane. Boka er forma som reisebrev, og nivået er høgt heilt til han på båten attende går vekk frå å skriva om sluppefolket og dei norske emigrantane, og i staden skriv litt om USA generelt. Han har vore i kontakt med mange folk på reisa si, og noko av det han skriv her gjev meining, men kapitlet om det han omtalar som "negerproblemet" er ikkje altfor imponerande. Han skriv at sjølv har han berre møtt trivelege negrar, men vert så farga av andre sine haldningar at han konkluderer med at negrane kjem til å vera eit problem for USA i minst hundre år til. Han skriv ingenting om borgarrettsrørsla, som var godt i gang i 1962, og han må jo ha visst om den.

Guffen tilrår.

Meir utvandring på kulturguffebloggen
L.A. Stenholt: Knute Nelson (1896)
Johan Bojer: Vår egen stamme (1924)
Ole E. Rølvaag: Giants in the Earth (1927)
Ole E. Rølvaag: Peder Victorious (1929)
Ole E. Rølvaag: Their Fathers' God (1931)
Hjalmar R. Holand: The Kensington Stone (1932)
Hjalmar R. Holand: My First Eighty Years (1957)
Erik Wahlgren: The Kensington Stone, a Mystery Solved (1958)
Alfred Hauge: Cleng Peerson. Hundevakt (1961)
Hjalmar R. Holand: A Pre-Columbian Crusade to America (1962)
Gudrun Hovde Gvåle: O.E. Rølvaag. Nordmann og amerikanar (1962)
Alfred Hauge: Cleng Peerson. Landkjenning (1964)
Alfred Hauge: Cleng Peerson. Ankerfeste (1965)
Theodore C. Blegen: The Kensington Rune Stone (1968)
Utvandrarna (1971)
Nybyggarna (1972)
Einar Haugen: Norsk i Amerika (1975)
Anders Buraas: De reiste ut (1982)
Lars Chr. Sande (red.): De som dro ut (1986)
Gjerde & Qualey: Norwegians in Minnesota (2002)
Sverre Mørkhagen: Farvel Norge (2008)
Garrison Keillor: Life among the Lutherans (2009)
Gotaas og Kvarsvik: Ørkenen Sur (2010)
Sverre Mørkhagen: Drømmen om Amerika (2012)
Sverre Mørkhagen: Det norske Amerika (2014)
Odd S. Lovoll: Across the Deep Blue Sea (2015)
David M. Krueger: Myths of the Rune Stone (2015)
Odd S. Lovoll: Two Homelands (2018)
Odd S. Lovoll: Colonel Hans C. Heg and the Norwegian American Experience (2023)