Ole E. Rølvaag: Peder Victorious (1929)

Dette er oppfølgaren til Giants in the Earth, som må reknast som det skjønnlitterære hovudverket til Rølvaag. I Giants handlar det om utvandringa og etableringa av eit lite norsk-amerikansk settlement på Dakota-prærien, her handlar det om korleis dette settlementet vert ein integrert del av det amerikanske samfunnet.

Peder Victorious er den yngste sonen til dei to hovudpersonane i Giants. Far hans døydde mot slutten av den boka. Det var han som ville utvandra, det var han som drøymde store draumar om livet på prærien, og enkja, Berit, gjer ein heroisk innsats for å oppfylla desse draumane. Ho er ikkje heilt stabil, ho fantaserer litt, ho snakkar ein del med den døde ektemannen sin, men mest av alt slit ho med utviklinga rundt seg. Ho ser at alt det norske forsvinn, og er uroleg over at ungane snakkar meir og meir engelsk.

Det siste poenget vert utbrodert så mykje at lesaren går lei. Det verkar òg som om Rølvaag vil få fram for mykje frå den tidlege norsk-amerikanske soga - han skriv mykje om korleis det vart etablert fleire trussamfunn, der skilnaden var minimal.

Og han skriv sjølvsagt mykje om Peder. Han bryt alle reglane til mora - han snakkar og les engelsk, han finn seg irsk-amerikansk kjærast, og han er ikkje så oppteken av kyrkja og religion som andre er. Han ser at han er i eit nytt land, og ser ingen grunn til å leva slik foreldra gjorde i gamlelandet. Han er fødd amerikansk, og er amerikansk. Der faren heile tida såg vestover, ser Peder framover - han lengtar etter eit anna og meir moderne Amerika.

Boka er ujamn. Rølvaag bruker altså mykje tid på dei ulike kyrkjene, og der er boka heller stilleståande. Det tek seg opp når Peder får ei meir sentral rolle, både når han drøymer om framtida, og når han snakkar og kranglar med mora.

Guffen er lunken.

Meir utvandring på kulturguffebloggen
L.A. Stenholt: Knute Nelson (1896)
Johan Bojer: Vår egen stamme (1924)
Ole E. Rølvaag: Giants in the Earth (1927)
Ole E. Rølvaag: Their Fathers' God (1931)
Hjalmar R. Holand: The Kensington Stone (1932)
Hjalmar R. Holand: My First Eighty Years (1957)
Erik Wahlgren: The Kensington Stone, a Mystery Solved (1958)
Alfred Hauge: Cleng Peerson. Hundevakt (1961)
Hjalmar R. Holand: A Pre-Columbian Crusade to America (1962)
Gudrun Hovde Gvåle: O.E. Rølvaag. Nordmann og amerikanar (1962)
Alfred Hauge: Gå vest - (1963)
Alfred Hauge: Cleng Peerson. Landkjenning (1964)
Alfred Hauge: Cleng Peerson. Ankerfeste (1965)
Theodore C. Blegen: The Kensington Rune Stone (1968)
Utvandrarna (1971)
Nybyggarna (1972)
Einar Haugen: Norsk i Amerika (1975)
Anders Buraas: De reiste ut (1982)
Lars Chr. Sande (red.): De som dro ut (1986)
Gjerde & Qualey: Norwegians in Minnesota (2002)
Sverre Mørkhagen: Farvel Norge (2008)
Garrison Keillor: Life among the Lutherans (2009)
Gotaas og Kvarsvik: Ørkenen Sur (2010)
Sverre Mørkhagen: Drømmen om Amerika (2012)
Sverre Mørkhagen: Det norske Amerika (2014)
Odd S. Lovoll: Across the Deep Blue Sea (2015)
David M. Krueger: Myths of the Rune Stone (2015)
Odd S. Lovoll: Two Homelands (2018)
Odd S. Lovoll: Colonel Hans C. Heg and the Norwegian American Experience (2023)