Morten A. Strøksnes: Rett vest (2009)

Hausten 2008 stod det ein forvitneleg serie i Dag og Tid. Morten Strøksnes var på veg gjennom USA, frå aust til vest. Slike reportasjar veks på tre, i bøker, aviser og på fjernsyn, men denne serien var uvanleg interessant. Strøksnes viste stor innsikt i landet han reiste gjennom, og av alle liknande turar eg har sett eller lese om, er dette den turen der han som reiser har kome nærmast ei forståing av kva USA er.

Denne boka er basert på artikkelserien. Reisa til Strøksnes held framleis mål. I motsetnad til mange andre som reiser er han ikkje på jakt etter det kuriøse, det som skal få han eller andre til å le, han vil vita kva USA handlar om. Mange av dei han skriv om er personar han møter heilt tilfeldig, gjerne på barar han er innom. Han går òg til skriftlege kjelder, og oppsøkjer stader der han kan utfylla det han har lært frå bøkene. Fleire gonger bruker han ein dag på bibliotek ved ulike institusjonar, også det for å skaffa seg meir innsikt.

Der er fleire historiske gjennomgangspersonar, og nokre av desse står fram som heltar for Strøksnes. Han kjem stadig attende til Jack Kerouac, Walt Whitman og Henry David Thoreau. Den fjerde gjennomgangsfiguren, Henry Ford, er han langt meir skeptisk til.

Han lærer mykje om Amerika, men òg om seg sjølv. Han har nett vore gjennom ei skilsmisse, og når han er på det austlegaste punktet på reisa si, kastar han gifteringen i havet. Han er altså ikkje i topphumør når turen tek til, men det vert gradvis betre.

Rett vest er ei god bok, og tittelen er òg fin. Han kan lesast på tre måtar. Den eine er at Strøksnes reiser frå aust til vest, den andre er at han kan lesast som ein generell kommentar til korleis det amerikanske samfunnet har utvikla seg, og den tredje er ein kommentar til korleis det amerikanske samfunnet utvikla seg fram til kvitingane hadde spreidd seg over heile landet. Ein skulle vestover, det var der lukka låg.

Og slik det er ofte er med gode bøker: Under lesinga noterte eg titlane på eit par andre bøker eg kan tenkja meg å lesa.

Guffen tilrår.

Meir Strøksnes på kulturguffebloggen
Automobil (2005)
Et mord i Kongo (2010)
Tequiladagbøkene gjennom Sierra Madre (2012)
Havboka (2015)
Lumholtz' gjenferd (2022)

Meir Dag og Tid på kulturguffebloggen
Nils Rune Langeland: Noreg (2008)
Agnes Ravatn: Stillstand (2009)
Asbjørn Aarnes: Troll i ord (2009)
Agnes Ravatn: Folkelesnad (2011)
Erling Lægreid: Nærgåande skisser (2011)
Erling Lægreid: Fleire nærgåande skisser (2012)
Agnes Ravatn: Operasjon sjølvdisiplin (2014)
Agnes Ravatn: Verda er ein skandale (2017)