Sveinung Engeland: Høyde over havet (2021)

Ei bok som vel ikkje er heilt utan lyte, men som stort sett var interessant. Det handlar om korleis ein fann ut kor høge fjella er, og noko av det mest fascinerande er korleis verbet like godt kunne vore i presens. Apparata dei bruker til å måla høgder vert betre og betre, slik at høgdene vert meir og meir nøyaktige. Ein av dei seks bolkane i boka handlar om korleis Engeland koordinerer nye målingar av dei tre høgaste fjella i Noreg, og han finn mindre avvik alle stadene. 

Gjennom 1800- og 1900-talet måtte det reknast, og det opna jo for feil. Sjølve utrekningane vart stort sett feilfrie, men utgangspunkta var usikre. Ein brukte ofte dalbotnar som utgangspunkt, og ein visste ikkje den nøyaktige høgda der. I tillegg var det fleire moglege feilkjelder, og det kan forklara kvifor t.d. Snøhetta, som er 2286 moh., fram til tidleg på 1900-talet (stort sett) var sett på som høgare. Tilbake i 1752 vart høgda estimert til 5600 moh. 

Det handlar altså om korleis ein finn fjellhøgder, både her til lands og elles i verda. Det handlar òg om korleis landmålarane arbeidde. Ein grunn til at det finst så store vardar på så mange fjelltoppar var at dei måtte ha eit punkt å sikta mot, dei stod gjerne på andre fjelltoppar som låg eit stykke unna, og utan varde var det vanskeleg å sjå nøyaktig kvar toppunktet var. På toppen av Glittertinden låg det ein stor skavl, der var det altså ikkje steinar til å byggja varde av, så der bygde dei i staden ein stor snømann.

Her er altså mykje interessant. Det som fenga meg minst var kapitlet om kart-teikning. Det hadde vel vore greitt å brukt litt meir tid på formgjeving og korrrektur - det er lenge sidan eg har lese ei bok med så mange rare orddelingar ved lineskift.

Guffen tilrår. 

Meir om fjell på kulturguffebloggen
Alf B. Bryn: Tinder og banditter (1943)
Andreas Backer: Til fjells med Andreas Backer (1944)
Den norske himalayaekspedisjonen: Tirich Mir til topps (1950)
Tryggve B. Steen: Jo Gjende og hans samtid (1959)
Arvid Møller: Gjendine (1976)
Arvid Møller: Jotunkongen (1981)
Arvid Møller: Fjellfører i Jotunheimen (1982)
Vera Henriksen (red.): Spiterstulen gjennom 150 år (1986)
Joe Simpson: Touching the Void (1988)
Jon Krakauer: Eiger Dreams (1990)
Gangdal og Holm: Everest. Den tunge veien (1995)
Jon Gangdal: Til topps på Mount Everest (1996)
Jon Krakauer: Into thin Air (1997)
Per Roger Lauritzen: Claus Heiberg. Veiviser i krig og fred (1999)
Reinhold Messner: All 14 Eight-Thousanders (1999)
Conrad Anker og David Roberts: The Lost Explorer (1999)
Greg Child: Over the Edge (2002)
Per Roger Lauritzen og Johan Christian Frøstrup: Fjellpionerer (2007)
Eivind Eidslott og Jørn H. Moen: Besseggen (2008)
Lars Monsen og Trond Strømdahl: Norge på langs (2009)
Graham Bowley: No Way Down (2010)
Jarle Trå: Livet i fjella (2010)
Henrik Svensen: Bergtatt (2011)
Peter Zuckerman og Amanda Padoan: Buried in the Sky (2012)
Arne Larsen: Storen (2014)
Alex Honnold og David Roberts: Alone on the wall (2015)
Mark Horrell: Seven Steps from Snowdon to Everest (2015)
Sigri Sandberg: Frykt og jubel i Jotunheimen (2015)
Everest (2015)
Anne-Mette Vibe: Therese Bertheau. Tindestigerske og lærerinde (2016)
Jan Aasgaard: Jotunheimen gjennom historien (2016)
Free Solo (2018)