Per Petterson: Ut og stjæle hester (2003)

Dette er ikkje ein spesielt original observasjon, men likevel: Dette er ei fabelaktig bok. Alt verkar heilt rett - historia, språket, komposisjonen. Boka er så rik.

Eg-personen, Trond, har flytta til eit småbruk ikkje altfor langt frå Oslo. Han har nyleg mist kona si, og vil eigentleg vera åleine resten av livet. Han har likevel litt kontakt med naboane, og ein kveld møter han ein mann, Lars, han kjenner att frå femti år tidlegare. Då, rett etter krigen, leigde Trond og faren ein støl nær svenskegrensa. Då leika Lars og tvillingbroren heime, Lars fann eit gevær han ikkje visste var ladd, og tok livet av broren.

Boka vekslar mellom desse to åra, og fortel òg om kva far til Trond gjorde under krigen. Og sjølv om boka fortel om forholdet mellom Trond og kameraten Jon (bror til tvillingane), forholdet mellom Trond og Lars, forholdet mellom Trond og den eine dottera, er det forholdet mellom Trond og faren som er det viktige og gjennomgåande. Trond teiknar eit flott portrett av faren. Faren lærte han alt, korleis ting skulle gjerast, korleis ein skulle handsama andre, og, i ei setning som kjem att fleire gonger, og som avsluttar boka, faren lærte han at me bestemmer sjølv kva som skal gjera vondt.

Boka er skriven i eit fantastisk språk. Det er noko nostalgisk over det, det er noko trist over det (på ein god måte), og det er ei bok eg kjenner at eg kjem til å lesa om igjen ein gong. Slik tenkte eg det òg fyrste gong eg las ho, og boka var altså like strålande no.

Guffen tilrår.

Meir Petterson på kulturguffebloggen
Aske i munnen, sand i skoa (1987)
Ekkoland (1989)
Det er greit for meg (1992)
Til Sibir (1996)
I kjølvannet (2000)
Månen over Porten (2004)
Jeg forbanner tidens elv (2008)
Jeg nekter (2012)
Menn i min situasjon (2018)
Ut og stjæle hester (film, 2019)
Mitt Abruzzo (2021)