Robert L. Carringer: The Making of Citizen Kane (1985)

Citizen Kane igjen. For ikkje lenge sidan las eg det lange Kane-essayet til Pauline Kael. Den store kampsaka hennar i det essayet var å få fram at Herman Mankiewicz var den som gjorde mest med manus til filmen, trass i at Orson Welles står som medforfattar. Kael meinte nærmast at Welles, som regisserte filmen, og som òg hadde hovudrolla, insisterte på å gjera seg sjølv også til forfattar. I ein kritikk av det essayet vart denne boka dregen fram, og vips etc.

Carringer går grundig og etterprøvbart gjennom heile skapinga av filmen. Han viser greitt at det mest rettferdige er at Welles og Mankiewicz deler på æra for manuset, han viser altså at Kael tek feil. Men han gjer mykje, mykje meir. Det er ikkje noko tjukk bok, men han er innom alt det viktigaste i filmen. Lyd. Filming. Redigering. Filmtriks. Og han skriv godt om kvifor Welles aldri nådde desse høgdene som regissør seinare. Carringer meiner at den viktigaste grunnen er at dette var einaste gongen Welles hadde så mange gode samarbeidspartar. Han meiner ikkje at det var dei andre som gjorde filmen god. Han er ikkje i tvil om at Welles var den viktigaste, men med så mange gode krefter rundt seg vart resultatet det det vart: Ein av dei aller, aller beste filmane som er laga.

Guffen tilrår.

Meir Welles på kulturguffebloggen
Citizen Kane (1941)
The Magnificent Ambersons (1942)
Den tredje mann (1949)
Touch of Evil (1958)
Pauline Kael m.fl.: The Citizen Kane Book (1971)
Charles Higham: Orson Welles. The Rise and Fall of an American Genius (1985)
James Naremore (red.): Orson Welles's Citizen Kane (2004)
Me and Orson Welles (2008)
Harlan Lebo: Citizen Kane (2016)
They'll Love Me When I'm Dead (2018)
Mank (2020)