Pauline Kael m.fl.: The Citizen Kane Book (1971)

Det er fare for at me går inn i ein Citizen Kane-periode her på bloggen. Eg las ei bok om denne filmen for ikkje så lenge sidan, og der vart denne boka omtalt som eit nøkkelverk om filmen. Det kan godt vera, men under lesinga såg eg meg nøydd til å tinga eit par bøker til, så det kjem altså meir.

Boka har fire delar. Fyrst kjem essayet "Raising Kane" av Paulien Kael, deretter kjem manuset til filmen, så kjem ein kort artikkel der endringane frå manus til film vert lista opp, før det heile sluttar med alle replikkane frå filmen. Så sjølv om det for så vidt er stas å lesa manuset frå ein slik godfilm, er det essayet til Kael som er det berande i boka.

Ho skriv mykje godt om filmen, både om førearbeidet, om sjølve filmen, om mottakinga, og sjølvsagt om forholdet til William Randolph Hearst. Men det viktigaste for Kael er det ho òg fekk mest kritikk for: Ho argumenterer lenge og vel for at Orson Welles, som både regisserte og hadde hovudrolla i filmen, insisterte på at han skulle stå som medforfattar til manuset. Kael meiner at dette var Herman Mankiewicz sitt verk, og at Welles burde ha gjeve Mankiewicz all ære for det. Dette kjem ho tilbake til gong etter gong, og ære vera ho for det - reint bortsett frå at det ser ut til å vera fri fantasi. Welles var nok langt meir involvert enn det ho skriv, og då vert jo spørsmålet kva ho vil oppnå med det.

Guffen tilrår.

Meir Welles på kulturguffebloggen
Citizen Kane (1941)
The Magnificent Ambersons (1942)
Den tredje mann (1949)
Touch of Evil (1958)
Charles Higham: Orson Welles. The Rise and Fall of an American Genius (1985)
Robert L. Carringer: The Making of Citizen Kane (1985)
James Naremore (red.): Orson Welles's Citizen Kane (2004)
Me and Orson Welles (2008)
Harlan Lebo: Citizen Kane (2016)
They'll Love Me When I'm Dead (2018)
Mank (2020)