Mímir Kristjánsson: Mamma er trygda (2019)

Mor til Kristjánsson vart kreftsjuk i ung alder. Denne boka handlar om henne, men det handlar om mykje meir enn det. Me får høyra om korleis det har vore å vera sonen til ei kreftsjuk mor, og me får høyra om korleis det er å vera trygda. Og, ikkje minst, me får høyra om haldningane til dei som går på NAV, som det heiter.

Det siste fyrst: Det er ei altfor utbreitt oppfatning i Noreg at det å gå på NAV er snylting. Det finst heilt sikkert snyltarar, men det finst mange, mange fleire som ikkje er det. Heile poenget med å vera ein velferdsstat er jo at me skal hjelpa dei som treng hjelp. Kristjánsson fortel om korleis han er på standup, der han på scena vitsar med navarar. Folk ler, men Kristjánsson gjer det ikkje: For han handlar dette om mora.

Det er ikkje det same som at han har eit varmt og nært forhold til mora. Dei står kvarandre nær og er glade i kvarandre, det er ikkje det, men han skriv om kor vanskeleg det er at ho ringjer heile tida for å snakka om ingenting. Ho bur i Stavanger, og ho er ekspert på å gjer Kristjánsson dårleg samvit for å ikkje vera der nok. Etter nokre slike masande samtalar hender det at han ikkje tek telefonen.

Guffen tilrår. 

Meir Kristjánsson på kulturguffebloggen
Mímir Kristjánsson og Sofie Marhaug: Hjelp, de drar til Sveits! (2024)
Pabbi (2024)

Motorpsycho (Folken, Stavanger, 29.3.2025)

Tre på rad - det var kanskje nok for ein halvgamal mann. Det var endå ein solid konsert, der det var nok endringar frå dei to føregåande dagane til at det ikkje vart keisamt.

Eg har ikkje vore på Folken før. Det var ein god arena, med god utsikt til scena og med akseptabel lyd. Publikum er der for å høyra musikk, og det er for så vidt kjekt å sjå at ikkje alle er på min alder. 

Eg reflekterte litt over kva roller dei fire i bandet har på scena. Bent Sæther er dirigenten, det er han som signaliserer at det er slutt på improviseringa. Snah er ein assistent, medan trommeslagar Olaf Olsen viser at han er ein relativt fersk vikar - han har svært ofte augekontakt med Sæther, for å finna ut kva som skjer no. Og Reine Fiske, ute til høgre, gjer nesten som han vil - han ser mest på instrumenta sine, men har ei så suveren kjensle av kvar musikken skal at han heile tida er på rett plass. 

Her kom nokre nye godbitar på spelelista, og både "577" og "The Nerve Tattoo" var blinkskot. "Lady May" var bra igjen, og den fyrste delen av "Manmower" var perfekt. Som vanleg nemner eg flest eldre songar, men både "Monkeys", "Balthazaar" og "Lucifer" var finfine i dag igjen.

Guffen tilrår. 

Meir Motorpsycho på kulturguffebloggen
USF, Bergen, 17.10.2009
Vossajazz, Voss, 26.3.2010
Øyafestivalen, Oslo, 14.8.2010
Byscenen, Trondheim, 18.3.2011
Johan Harstad: Motorpsycho. Blissard (2012)
Bergen Kjøtt, Bergen, 24.3.2012
Den norske Opera, Oslo, 11.11.2012
Røkeriet, Bergen, 13.4.2013
Ekstremsportveko, Voss, 27.6.2013
Røkeriet, Bergen, 27.3.2014
Slottsfjell, Tønsberg, 18.7.2015
Marius Lien (red.): Supersonic Scientists (2015)
Den store Motorpsychodagen, Trondheim 12.12.2015
Røkeriet, Bergen, 9.4.2016
Begynnelser, Trøndelag teater, 7.9.2016
Landmark, Bergen, 26. og 27.9.2016
Moldejazz, 21.7.2018
Lars Ramslie: A Boxful of Demons (2018)
Hulen, Bergen, 11. og 12.4.2019
Motorpsycho. Into the Maelstrom (2019)
Grieghallen, Bergen, 12.6.2021
Kulturhuset i Bergen, 19.4.2022
Union Scene, Drammen, 14.10.2022
Den Nationale Scene, Bergen, 31.5.2023
USF, Bergen, 16.9.2023
Verkstedhallen, Trondheim, 23.9.2023
Marius Lien: Motorpsycho og Ståle Storløkken. The Death Defying Unicorn (2023)
USF, Bergen, 27.3.2025
Høvleriet, Haugesund, 28.3.2025

Motorpsycho (Høvleriet, Haugesund, 28.3.2025)

Dag to på denne korte Motorpsycho-turen eg er ute på. Det er veldig lenge sidan eg sist var i Haugesund, og eg har aldri vore på Høvleriet. Ein rar konsertstad - ein ting er at der finst mange dører og trapper i alle retningar, ein annan ting er at det heile var dårleg skilta. Og dårleg informert - eg spurde ein av dei i baren oppe kvar Motorpsycho skulle spela, og han visste ikkje at dei skulle spela der i det heile. Det viste seg at det var nede, at dørene opna seinare enn vanleg. 

Ventetida gjekk med slik ventetider vanlegvis gjer, med eit overraskande unntak: Eg kjende att italienaren frå det legendariske fotoet frå Karpe Diem-konserten på Øya i 2010, og snakka litt med han. Planen hans er, imponerande nok, å få med seg alle dei 29 konsertane på vårturneen.

Konserten var langt betre enn den dagen før. Kanskje det kom av at lokalet var langt mindre enn i Bergen, slik at lydnivået ikkje var like høgt og det var lettare å få med seg nyansar og påfunn. Men det var ikkje den einaste grunnen. Bandet var (stort sett) i kjempehumør. Spelelista var godt komponert, og alt frå opningssongen, "Three Frightened Monkeys", var det tett og lett. Som dagen før var dei fleste songane frå dei siste platene deira, men dei trylla fram noko gamalt også denne gongen: "Manmower" frå Angels and Daemons at Play var finfin, og "Whip that Ghost" var òg meir enn godkjent. Eg gler meg alt til Stavanger-konserten.

Guffen tilrår.

Meir Motorpsycho på kulturguffebloggen
USF, Bergen, 17.10.2009
Vossajazz, Voss, 26.3.2010
Øyafestivalen, Oslo, 14.8.2010
Byscenen, Trondheim, 18.3.2011
Johan Harstad: Motorpsycho. Blissard (2012)
Bergen Kjøtt, Bergen, 24.3.2012
Den norske Opera, Oslo, 11.11.2012
Røkeriet, Bergen, 13.4.2013
Ekstremsportveko, Voss, 27.6.2013
Røkeriet, Bergen, 27.3.2014
Slottsfjell, Tønsberg, 18.7.2015
Marius Lien (red.): Supersonic Scientists (2015)
Den store Motorpsychodagen, Trondheim 12.12.2015
Røkeriet, Bergen, 9.4.2016
Begynnelser, Trøndelag teater, 7.9.2016
Landmark, Bergen, 26. og 27.9.2016
Moldejazz, 21.7.2018
Lars Ramslie: A Boxful of Demons (2018)
Hulen, Bergen, 11. og 12.4.2019
Motorpsycho. Into the Maelstrom (2019)
Grieghallen, Bergen, 12.6.2021
Kulturhuset i Bergen, 19.4.2022
Union Scene, Drammen, 14.10.2022
Den Nationale Scene, Bergen, 31.5.2023
USF, Bergen, 16.9.2023
Verkstedhallen, Trondheim, 23.9.2023
Marius Lien: Motorpsycho og Ståle Storløkken. The Death Defying Unicorn (2023)
USF, Bergen, 27.3.2025
Folken, Stavanger, 29.3.2025

Motorpsycho (USF, Bergen, 27.3.2025)

Motorpsycho er framleis utan fast trommeslagar. Då dei fyrst reklamerte for denne turneen var planen å ha med Ingvald Vassbø, og sidan eg hadde litt tid og pengar fann eg ut at eg skulle få med meg dei tre vestlandskonsertane deira i vår. Etter at eg hadde kjøpt billettar melde Vassbø forfall, og han vart erstatta av Olaf Olsen. 

Sånn sett passa det bra at gitaristen Snah støtta seg til ei krykke då han kom inn på scena - dette er ikkje den friskaste utgåva av Motorpsycho eg har sett. Eg skulle gjerne hatt ein meir fantasirik og kraftfull trommeslagar; eg føler ikkje at Olsen passar heilt. 

På den andre sida gjorde jo dette at eg gjekk til ein MP-konsert utan dei heilt store forventningane. Kanskje det var det som gjorde at det vart ein heilt grei kveld. Dei spelte mange songar frå den heilt ferske plata, og nokre frå Neigh, som kom i fjor. Gode gamle "Mountain" var vel den einaste frå 1900-talet. Nokre av dei nye songane sat kanskje ikkje heilt enno, men her var fleire høgdepunkt. "Balthazaar" var solid, delar av "Neotzar" var bra, og gitarsoloen på "Lucifer", der Snah og Reine Fiske spelte same soloen heilt synkront, var finfin. Så eg ser fram til konsertane i kveld og i morgon, der dei gjerne kan variera spelelista noko.

Guffen tilrår. 

Meir Motorpsycho på kulturguffebloggen
USF, Bergen, 17.10.2009
Vossajazz, Voss, 26.3.2010
Øyafestivalen, Oslo, 14.8.2010
Byscenen, Trondheim, 18.3.2011
Johan Harstad: Motorpsycho. Blissard (2012)
Bergen Kjøtt, Bergen, 24.3.2012
Den norske Opera, Oslo, 11.11.2012
Røkeriet, Bergen, 13.4.2013
Ekstremsportveko, Voss, 27.6.2013
Røkeriet, Bergen, 27.3.2014
Slottsfjell, Tønsberg, 18.7.2015
Marius Lien (red.): Supersonic Scientists (2015)
Den store Motorpsychodagen, Trondheim 12.12.2015
Røkeriet, Bergen, 9.4.2016
Begynnelser, Trøndelag teater, 7.9.2016
Landmark, Bergen, 26. og 27.9.2016
Moldejazz, 21.7.2018
Lars Ramslie: A Boxful of Demons (2018)
Hulen, Bergen, 11. og 12.4.2019
Motorpsycho. Into the Maelstrom (2019)
Grieghallen, Bergen, 12.6.2021
Kulturhuset i Bergen, 19.4.2022
Union Scene, Drammen, 14.10.2022
Den Nationale Scene, Bergen, 31.5.2023
USF, Bergen, 16.9.2023
Verkstedhallen, Trondheim, 23.9.2023
Marius Lien: Motorpsycho og Ståle Storløkken. The Death Defying Unicorn (2023)
Høvleriet, Haugesund, 28.3.2025
Folken, Stavanger, 29.3.2025

Kristin Hersh: Paradoxical Undressing (2011)

Kristin Hersh må vel reknast for å vera leiaren av Throwing Muses. Ho syng, spelar gitar og skriv så godt som alle songane. Det er eitt av mange band eg har/hadde litt sans for, men som eg ikkje har nokre plater av. Eg var på konsert med dei i 1989 eller 1990, og koste meg stort. 

Då hadde bandet eksistert nokre år. Det vart skipa i 1981, då Hersh var 15 år. Saman med halvsystera Tanya Donnelly, Elaine Adamedes og David Narcizo vart dei gradvis meir populære. Dei flytta frå Newport, Rhode Island, til Boston. Dei gav ut debut-LPen på det britiske plateselskapet 4AD, eit plateselskap som eigentleg berre ville gje ut britiske artistar, men som vart så imponerte av Throwing Muses at dei braut sin eigen regel. Plata kom ut det året Hersh fylte 20.

Denne boka er basert på dagbøkene til Hersh i åra fram mot den plateutgjevinga. Det er fascinerande lesing, som krinsar rundt fleire emne. Øvingar og konsertar med bandet. Tilhøvet til foreldra. Studentlivet ved universitetet, der ho er den yngste studenten, og der ho heng mest saman med den eldste studenten, ei kvinne som det viser seg at har vore stor i Hollywood. Dei mentale utfordringane til Hersh. Ein graviditet og ein fødsel (der det står uventa lite, kanskje ingenting, om han som er faren). Kontakten med leiaren for 4AD, som ringer henne ofte, av og til dagleg, utan eigentleg å koma til poenget. Her er både alvor og humor, og eg undra meg fleire gonger over at eg har hatt denne boka ståande så lenge i hylla utan å lesa ho.

Guffen tilrår. 

Oscar Wilde: The Picture of Dorian Gray (1890)

Dette var den einaste romanen Oscar Wilde gav ut. Hovudpersonen, Dorian Gray, er ung og fager og passeleg velståande. Han vert måla av kunstnaren Basil Hallward, som saman med Lord Henry Wotton er dei nærmaste venene til Gray. Måleriet er uvanleg vellukka, men det vert aldri stilt ut. Grunnen er openberr: Gray vert ikkje eldre, og han vert heller ikkje fysisk merka av alt det vonde han finn på. Den vondskapen viser i staden att på måleriet, der altså Gray vert eldre og eldre.

Det er ein fin roman. Det heile går føre seg i London, og boka er nok meint dels som ein harselas over overklassen, som går i teater og på opera og som heile tida er på festar og i selskap. Det handlar òg litt om samanhengen mellom liv og kunst. Og det handlar om attraktive unge menn, langt nede mellom linene ligg det noko homoerotisk.

Men det beste med boka er språket. Wilde hadde eit uvanleg godt talent for gode replikkar, og aforismane står tidvis i kø. Nokre er nok meinte som kommentarar over samtida, slik som dei mange vitsane om Amerika og Frankrike. Andre er berre morosame.

Guffen tilrår.

Meir Wilde på kulturguffebloggen
The Importance of Being Earnest (1895)

Larry Tye: Demagogue. The Life and long Shadow of Senator Joe McCarthy (2020)

Det går ikkje så bra med USA for tida. Det positive ein kan dra ut av denne boka er at det kan gå over. Alt som skal til er at andre politikarar tek til motmæle. I dag slit me med Donald Trump, i 50-åra sleit dei med Joseph McCarthy. Der finst, skremmande nok, noko som bind dei saman: Den nærmaste medarbeidaren til McCarthy, Roy Cohn, var lenge ein læremeister for Trump. I 1970-åra skal dei ha snakka saman opptil fem gonger dagleg.

McCarthy var senator frå staten Wisconsin. Han var relativt ukjend og anonym, og såg etter ei sak han kunne profilera seg på. Den saka vart kommunismen. Han gav ein god ein i sanning, men hevda at han såg kommunistar og kommunisme-sympatisørar overalt, og spesielt i det amerikanske utanriksdepartementet. Han gjekk på talarstol etter talarstol og fortalde at der fanst eit par hundre kommunistar der, og sjølv om han aldri la fram namnelister, trudde folk på han.

Han vart leiar for ein senatskomité som skulle røkja etter, og her var han like lite faktaorientert som elles. Viss han ikkje fann nokon ville han sjølv tapa ansikt, så han laug og dikta og stod på. Han hadde, merkeleg nok, mange solide støttespelarar, og det er fælt å tenkja på kor langt han kunne godt. Det som stoppa han var at han førte jakta si vidare til militæret, og då møtte han omsider sterk nok motstand. Han vart avkledd i ei direktesend høyring, og då gjekk lufta ut av ballongen. Ein annan ting som stoppa han var helsa hans. Han hadde eit stort alkolholmisbruk, og kombinert med eit svært dårleg kosthald gjorde dette at han døydde i 1957, berre 49 år gamal. 

Larry Tye skriv detaljert og godt om livet til McCarthy. Han gjev han ros dei gongene han fortener det, men i all hovudsak er han kritisk. Han viser korleis McCarthy var eit maktmenneske, som gjekk over lik for å få det slik han ville. Det kunne gått verre, men det amerikanske samfunnet greidde altså å få slutt på oppførselen hans. Lat oss vona at det går slik også med det store problemet USA slit med i dag.

Guffen tilrår.