Mona Ringvej: Landet mot nord (2020)

 

It does exactly what it says on the tin. Undertittelen på boka er "1000 år. 22 personer. Én historie", og det er det Ringvej gjer: Ho fortel historia om Noreg gjennom 21 artiklar om 22 personar. Sjølvsagt fortel ho ikkje alt, sjølvsagt fortel ho ikkje alt om alle, men biletet ho teiknar opp er meir enn detaljert nok til at ein ser dei lange linene.

Det tek til med Einar Tambarskjelvar og sluttar med Alf Prøysen. Den eine kjempa med kongar, den andre skreiv om husmenn og andre som sat nedst ved bordet. Artiklane om dei to, og om dei tjue andre, er dels biografiar, dels informasjon som fortel om samtida deira. Om Prøysen står det om diktinga hans, men det står like mykje om husmannsvesenet. I artikkelen om Moritz Rabonowitz står det om handelsverksemda og skrivinga hans, men det står like mykje om handlinga til jødar i Noreg etter 1814.

Nokre av dei Ringvej skriv om er (eller bør vera) kjende for alle, andre er langt meir ukjende. Historiene deira er gjerne like spanande og verdfulle. Ho skriv til dømes om Henrik Olofsson Lehmoinen, ein av finnane som busette seg på Finnskogen, og som får ansvaret for at grensa mellom Noreg og Sverige vart flytta ørlite mot aust. Sju av dei tjueto ho skriv om er kvinner, og det må seiast å vera ei akseptabel inndeling i ei bok som dette.

Guffen tilrår.