Hulda Garborg: Dagbok 1903-1914 (1962)

Hulda Garborg skreiv dagbok frå 1903 til ho døydde i 1934. I desse åra var ho sentral i målrørsla - ho skreiv bøker og avisinnlegg, og var i tillegg drivkrafta fram mot skipinga av Det Norske Teatret i 1913. Ho var mykje på reis, både innan- og utanlands, men dei to faste basane var heimen på Labråten i Asker, og hytta på Kolbotn i Østerdalen.

Før ho døydde gav ho Rolv Thesen oppdraget med å gå gjennom dagbøkene for å sjå om dei kunne publiserast. Han fekk med seg Karen Grude Koht, som hadde kjent Hulda i åra det var snakk om, og dei vart samde om kva emne som skulle vera med. Utgjevinga vart utsett då krigen kom, og seinare døydde Koht. Thesen fullførte denne utgjevinga i tråd med det dei to var samde om.

Det er altså snakk om eit utval. Det er sjølvsagt uråd å seia at det utvalet er det rette, men det verkar likevel som eit godt utval. Det handlar mykje om samlivet mellom Hulda og mannen hennar, Arne Garborg. Ho legg det meste godt til rette for han, ho skriv til dømes om kor redd ho er for å forstyrra han når han er oppteken med skriving. Ho ser opp til han, men kan òg le av kor hjelpelaus og distré han av og til kan vera. Det handlar mykje om andre i målrørsla, der Hulda kommenterer små og store hendingar. Og det handlar mykje om arbeidet med teateret. Ho skriv detaljert frå turneane til Det norske spellaget frå 1910, omtrent, og ho skriv om det fyrste eigentlege driftsåret til Det Norske teatret.

Det er mykje godt å seia om det ho skriv. Det er sjølvsagt eit nyttig kjeldeskrift, men det er òg mange språklege godbitar. Då Garborg-paret vert inviterte til slottsball skriv ho til dømes at det diverre er heilt uaktuelt, då Arne ikkje dansar, ikkje snakkar, og ikkje har lakksko. Dessutan ville han nok heller gå i fengsel enn å visa seg på eit ball. Ho reiste likevel på ballet, saman med to gode veninner. Ho skriv òg detaljert om ein tur til USA i 1913, der ho var med under avdukinga av ei Ivar Aasen-byste ved Concordia College. Ho vitja slekt, ho vitja mange norsk-amerikanske småsamfunn, men den dagen som gjorde mest inntrykk var då ho var ein dag hjå nokre indianarar.

Guffen tilrår.

Meir Garborg på kulturguffebloggen
Garborg, Hovden og Koht: Ivar Aasen. Granskaren, maalreisaren, diktaren (1913
Olav Hoprekstad m.fl. (red.): Arne Garborg 70 aar (1921)
Johs A. Dale: Hulda Garborg (1961)
Tor Obrestad: Om Fred og nihil (1994)
Arnhild Skre: Hulda Garborg. Nasjonal strateg (2011)
Alfred Fidjestøl: Trass alt. Det Norske Teatret 1913-2013 (2013)
Alfred Fidjestøl: Askerkretsen (2014)
Haugtussa (Voss kulturhus, 8.5.2015)
Jan Inge Sørbø: Arne Garborg. Frå bleike myr til alveland (2015)
Jan Inge Sørbø: Fire store (2022)