Sjur Bygd: Valplassen (1921)

Sjur Bygd hadde ei uvanleg publiseringshistorie. Debutboka kom i 1915, og dei neste ti åra kom det tre bøker til. Så gjekk det 24 år til neste bok; i denne perioden arbeidde han som gardbrukar, bankkasserar og ordførar. Tre av bøkene hans formar ein trilogi, og den vart òg publisert på ein rar møte: Holmgang (1917) kom fyrst ut, men avsluttar trilogien. Denne boka kom i 1921, og er opningsbandet i trilogien. I 1949 kom I hamskifte, som altså er bandet i midten.

Desse bøkene vert altså rekna som ein trilogi, men det er mest av di dei same personane dukkar opp. Holmgang opnar med dødsfallet til Hans Bernt Kambe, ein sterkt mislikt kar i bygda. Sidan bøkene vart presenterte som ein trilogi rekna eg med at han skulle vera meir dominerande i denne boka, men han har i beste fall ei birolle. Her er han ein liten gut som berre er med av og til. Han viser rett nok nokre av dei same trekka som vert tydelegare i Holmgang.

Boka krinsar mykje om uvenskapen mellom dei to gardane Svartjorde og Lokkstad. Det er nesten slik at gardane, og for så vidt resten av bygda og dalen, er hovudpersonane i boka. Dalen og bygdelivet vert glimrande skildra, i eit formsikkert språk, og det er lett å kjenna att mange av personane, og måten dei fører seg på.

Det vert likevel aldri noko vellukka roman av dette. Mange av kapitla vert som noveller, der nye personar dukkar opp, får ei sentral rolle, og forsvinn att. Boka er best mot slutten, der det dreg seg til med dramatikk, dødsfall, skuldingar og krangling.

Guffen er lunken.

Meir Bygd på kulturguffebloggen
Holmgang (1917)