James Hawes: The Shortest History of Germany (2017)

Marit og eg var i Berlin for mange år sidan. Me vart fascinerte av byen, slik mange vert, og snakka om korleis det ikkje er mange byar som har ei så rik historie. Eg har ei kjensle av at eg såg litt halvhjarta etter ei bok om tysk historie då eg var der. Eg fann ingen ting, i alle fall ikkje på eit språk eg forstod.

Dette hadde eg gløymt i mange år, heilt til eg fann denne boka i ein bokhandel i Bergen. Det er ei svært komprimert historie bok, grovt rekna er det 2000 år på 200 sider. Det går altså fort, men det går aldri for fort til at Hawes misser kontrollen. Boka er delt inn i fire hovudkapittel. Kvart av desse handlar om 500 år, og det er sjølvsagt dei 500 siste som får mest plass.

Han ser fleire lange liner. Det vert fort opplagt kvifor dei som lærte historie då dei gjekk på skulen var opptekne av elver. Dei to viktigaste elvene i Tyskland er Rhinen og Elbe. Dette var grenseelver, og er det framleis i Tyskland i dag. Aust for Elbe er rota til alt vondt - det var her det preussiske riket oppstod, det var her nazipartiet hadde størst støtte, det er her AfD har mest støtte i dag. Om nazipartiet skriv Hawes mellom anna at om ein skal koka nazi-sympatiar ned til eitt einaste ord, er det religion. Område med overvekt av protestantar støtta nazistane; område med overvekt av katolikkar støtta andre parti. I sørvest-Tyskland, vest for Rhinen og langt vest for Elbe, stod katolikkane så sterkt at nazistane ikkje våga å avretta ein pater som fordømte nazi-politikken under andre verdskrigen - dei var redde for at det ville føra til borgarkrig.

Guffen tilrår.