Tidleg i 1880-åra var Knut Hamsun to år i USA, og seinare det same tiåret var han der eitt år til. Ved årsskiftet 1888/89 heldt han i København to foredrag om Amerika, og ein forleggjar bad han skriva ei heil bok om korleis han opplevde åndslivet der. Hamsun tok på seg oppdraget og brukte nokre månader på skrivinga.
Det er tydeleg at boka er skriven for å provosera, og det er kanskje grunnen til at ho er så fornøyeleg. Hamsun kan seia positive ting om USA, men her er det åndslivet han skriv om, og der står det dårleg til:
Sjølv om USA er eit land av innvandrarar, legg dei fleste av seg gamlelandet så fort dei kan. Dei glir lett inn i den vanlege amerikanske oppfatninga at det berre er eitt land som betyr noko. Om litteraturen har han lite positivt å seia - "den prater for meget og føler for lidt". Den einaste forfattaren han verkeleg rosar er Mark Twain, men om Twain skriv han berre nokre liner. Så bruker han over tjue sider på å slakta Walt Whitman, og like mange på å slakta Ralph Waldo Emerson. Han er litt meir positiv til scenekunsten, men ikkje mykje. Og biletkunsten vert òg slakta - her handlar det berre om pengar og ikkje om kunst.
Han skildrar USA som eit enormt patriotisk land, og det er ikkje vanskeleg å overføra noko av det han skriv til dagens samfunn. Slik sett er det ei alvorleg bok, men Hamsun smør så tjukt på i iveren etter å provosera at det òg er mykje å le av her.
Guffen tilrår.
Meir Hamsun på kulturguffebloggen
Den gaadefulde (1877)
Bjørger (1878)
Victoria (1898)
Telegrafisten (film, 1993)
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar