Historia er nesten for god til å vera sann: Witold Pilecki var soldat i den polske hæren og kjempa mot Tyskland i september 1939. Etter at Polen kapitulerte vart dei polske soldatane beordra til å flykta til Frankrike, men Pilecki var ein av dei som nekta. Han vart att i Polen, der han var med på å dra i gang ein motstandskamp. Han kom på kant med den andre leiaren, Wlodarkiewicz. Dei høyrde rykte om at fangane i Auschwitz vart handsama dårleg, og vart samde om at dei burde senda ein av sine inn der. Wlodarkiewicz meinte at Pilecki var den beste, og etter nokre dagar var han ovetydd: Han melde seg frivillig til å verta sett inn i Auschwitz (rett nok under falskt namn).
Han skjøna sjølvsagt fort kva han hadde gjeve seg ut på, men vart verande, ut frå ein merkeleg tanke om at det var det beste for landet. Han greidde å senda (munnlege) rapportar ut med dei som fekk fri, og han oppmoda heile tida om at dei allierte måtte bomba Auschwitz. Fleire og fleire vart drepne, det kom etter kvart toglaster med jødar, osb, og Pilecki sende ut fleire rapportar. Ingenting skjedde, og etter kvart greidde han å rømma. Resten av krigen var han med i motstandskampen. Sovjetunionen okkuperte Polen, men heller ikkje då ville han flykta. Han vart teken til fange av okkupantane, som drap han.
Det er ei utruleg historie, som vert fortalt på ein ryddig og god måte. Etter krigen skreiv han ned livssoga si, og det manuskriptet er sjølvsagt hovudkjelda i boka. Men Fairweather bruker ei rekkje andre kjelder, og tek oss med inn i Auschwitz, der det sjølvsagt aldri var spesielt trygt.
Guffen tilrår.
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar