Leif Zern: Det lysande mørket (2005)

Leif Zern er ein svensk teaterkritikar og skribent, og det er tydeleg at han har sansen for dramatikken til Jon Fosse. Han går (nokolunde) kronologisk gjennom dei skodespela Fosse hadde skrive fram til 2005, og stoppar ved emne han meiner kjenneteiknar desse teaterstykka.

Eg har ikkje sett så mange teaterstykke av Fosse. Av og til verkar det som om boka er skriven for dei som er på innsida, dei som kjenner alle stykka på rams. Zern refererer heller ikkje berre til teaterstykka, han skriv like gjerne om den og den oppsetjinga av stykka, slik at du verkeleg skal vera på innsida for å få med deg alt. Det går likevel greitt å få med seg poenga hans; det er jo ikkje slik med stykka til Fosse at handlinga alltid er det viktigaste. Når Zern drøftar korleis ulike filosofiske retningar kjem til syne i stykka til Fosse, er det jo nok at han viser til korleis dette skjer der og då; me treng ikkje vita alt stykket handlar om.

For Zern er Fosse påverka av tre tankeretningar - mystisismen, gnostisismen og fenomonologien. Eg skal slettes ikkje påstå at eg kjenner desse tre på rams, og skal heller ikkje påstå at eg nokon gong har tenkt i slike retningar når eg les (eller ser) Fosse. Men Zern argumenterer overtydande, både her og elles i boka. Der peikar han på andre typiske teikn ved stykka til Fosse - ventinga, dei namnlause, repetisjonane - og les også dette opp mot dei store tankeretningane.

Guffen tilrår.

Meir Fosse på kulturguffebloggen
Raudt, svart (1983)
Stengd gitar (1985)
Blod. Steinen er (1987)
Naustet (1989)
Flaskesamlaren (1991)
Bly og vatn (1992)
To forteljingar (1993)
Prosa frå ein oppvekst (1994)
Gitarmannen (1997)
Eldre kortare prosa (1998)
Morgon og kveld (2000)
Det er Ales (2004)
Melancholia (2004)
Andvake (2007)
Cecilie N. Seiness: Jon Fosse. Poet på Guds jord (2009)
Jente i gul regnjakke (2009)
Olavs draumar (2012)
Soga om Fridtjov den Frøkne (2013)
Kveldsvævd (2014)
Eskil Skjeldal og Jon Fosse: Mysteriet i trua (2015)
Morgon og kveld (Nationaltheatret, Oslo, 4.12.2015)
Det andre namnet (2019)
Eg er ein annan (2020)
Eit nytt namn (2021)
Jan H. Landro: Jon Fosse. Enkelt og djupt (2022)
Kvitleik (2023)
I svarte skogen inne (Det Vestnorske Teatret, Bergen, 2.6.2023)