Vetle Vislie: Aasmund Vinje (1906)

Denne boka kom ut i serien "Norske folkeskrifter", som Noregs Ungdomslag og Studentmållaget gav ut. Det er ikkje noko omfattande bok, men stor nok til at ho gjev eit godt bilete av Vinje.

Vislie er ein god biograf, han er ikkje ein av desse som vil skryta den biograferte opp i skyene. Sjølvsagt ser han gode sider ved Vinje, og spesielt diktaren Vinje får mykje skryt. Men han meiner òg at Vinje var så kunnskapsrik at han kunne vorte kva som helst, hadde han ikkje berre vore så strategisk hjelpelaus. Med avisa "Dølen" gjorde han seg til uven med alle. Ikkje berre var språket dårleg likt av mange av dei i hovudstaden som kunne hjelpt han; han skreiv òg kritiske artiklar om fleire av dei. Samstundes skreiv han òg mykje negativt om dei som budde i bygde-Noreg, dei som i utgangspunktet var meir positive til målsaka. Ikkje rart at "Dølen" sleit økonomisk.

Vislie konsentrerer seg om yrkeslivet til Vinje. Det står lite om fjellmannen Vinje, og det står òg lite om vener og anna som høyrde privatlivet til. Biografien er lagt opp strengt kronologisk, med eit godt og avsluttande kapittel til slutt. Der kjem mellom anna dette fantastiske avsnittet om korleis Vinje såg ut: "Han var langleitt og heller ljot; andlitet vart tidleg gamalt og skinnturka, det eine auga noko større enn det andre. Munnen var noko skeiv, og det myrkebrune oftast uflidde skjegget dulde ikkje heilt dette lytet. Dessutan var han lang og ledalaus, skakk og skeiv; i mange aar var han halt, og gjekk gruv og lyfte føterne høgt som gjekk han paa ein heideveg millom store steinar. So brydde han seg heller ikkje um aa hama seg; han gjekk oftast i klæde som ikkje passa, og loslitne og falma var dei som oftast attaat. Han var slengjeleg og slurven, uvyrden og frambærleg, og vanvyrde vanleg folkeskikk, og var soleis lite skikka til aa syna fram det beste av den gamle bondekulturen".

Guffen tilrår.

Meir Vinje på kulturguffebloggen
Ferdaminne frå sumaren 1860 (1861)
Idar Handagard: Aasmund Vinje i Staalediktet (1909)
Lyriske dikt (1910)
Olav Midttun: A. O. Vinje (1960)
Langslet og Rydne: Villmann, vismann og veiviser (1993)
Olav Vesaas: A.O. Vinje. Ein tankens hærmann (2001)
Toril Moi leser A.O. Vinje (2016)
Ottar Grepstad: Vinje-bibliografien (2017)