Ottar Grepstad: Historia om Ivar Aasen (2013)

Der finst fleire Aasen-biografiar, og eg har lese dei fleste av dei. Denne boka er ulik dei andre, og er såleis ei velkomen utgjeving. Dei to mest omfattande Aasen-biografiane kom begge i 1996, og var skrivne av Stephen Walton og Kjell Venås. Begge er gode, men vert for detaljerte når dei skildrar språket Aasen la grunnlaget for. For dei fleste lesarane er dette tungt og kanskje til og med unødvendig stoff; Grepstad nemner det nesten ikkje i det heile.

For Grepstad er det to viktige sider ved Aasen. Han var ein stor strateg, og han var stadig uroleg for at han ikkje fekk gjort alt han skulle. Tida strakk ikkje til. Det strategiske viste seg tidleg, til dømes då han i 1841 på oppmoding frå biskop Neumann i Bergen skriv ein kort sjølvbiografi.

Boka er lagt opp meir tematisk enn kronologisk. Det fungerer godt, og samla gjev boka oss eit godt bilete av kven Ivar Aasen var. Ho gjev oss ikkje svar på alt; Aasen var ein person som heldt korta tett til brystet. Grepstad har funne mykje nytt stoff, og viser mellom anna at det er svært truleg at Aasen faktisk var trulova med Berte Pålsdotter i Herøy i fyrste halvdel av 1830-åra.

Det er altså ei fin bok, men utan manglar er ho ikkje. Det er, uvanleg nok, ein biografi heilt utan bilete av den biograferte. Her er heller ikkje noko kjeldeliste - den ligg på Internett, og det er berre ei middels god løysing. Dessutan er her ein del repetisjonar; ein stad kjem til dømes det same avsnittet to gonger på ei og same side.

Guffen tilrår.

Meir Grepstad på kulturguffebloggen
Avisene som endra Noreg (2010)
Vinje-bibliografien (2017)
Forfattarens skriftstader (red., 2018)
Aasen-bibliografien (2018)
Brent ord (2022)
Bokhistorier (2022)
Den bortkomne Aasen-visa (2023)

Meir Ivar Aasen på kulturguffebloggen
Ervingen (1855)
Garborg, Hovden, Koht: Ivar Aasen. Granskaren, maalreisaren, diktaren (1913)
Handagard: Ivar Aasen (1956)
Kjell Venås: Ivar Aasen og Universitetet (2000)
"Kven skal læra han Ivar å lesa?" (10.12.2011)
Symra (2013)