Frode Grytten: Saganatt (2011)

Frode Grytten byr denne gongen på tre romanar samla i eitt band. Dei tre romanane er nære slektningar, det gjennomgåande temaet er kva som har gått gale i det norske samfunnet. I dei tre romanane møter me òg tre nære slektningar. I den fyrste, Kom søndag, møter me Arvid Lunde. Far hans, Harold Lunde, har hovudrolla i den andre, I morgon er det måndag, medan son til Arvid, Ronny, har ei birolle i den tredje, Den åttande dagen.

I morgon er det måndag er den klart beste, og den einaste av dei tre som verkeleg er vellukka. Harold Lunde var lenge møbelhandlar i Åsane, men butikken hans møtte veggen då det dukka opp eit IKEA-monster i nabolaget. Lunde, som no er pensjonist, reiser til Sverige for å kidnappa IKEA-sjefen Ingvar Kamprad. Han er ikkje heilt sikker på korleis han skal gjera det, eller kva han går til, men han får det til, i alle fall sånn delvis.

I Kom søndag er utgangspunktet Odda, og handlinga dekkjer det meste av 1980-åra. Arvid Lunde kjem til Odda for å verta gymnaslærar. Det greier han sånn nokolunde, men han gjer større lukke som investor, og er ei tid god for millionar. Han flyttar til Oslo, og der står nedturane i kø. Han flyktar vestover, og døyr i ei trafikkulukke i Odda nyttårsafta 1989.

Den siste romanen er den svakaste. Her møter me Gerhardsen og Bratteli, som saman med andre ulevande køyrer rundt i Oslo for å ordna opp i situasjonar der gode sosialdemokratar har problem.

Det handlar altså mykje om endringane i det norske samfunnet dei siste tiåra. Dei to fyrste delane er lagt til Odda og Åsane, og dei to stadene er gode døme på kva som har skjedd. Odda er ein av mange industristader som har slite etter at fabrikkane vert mindre produktive eller nedlagde, medan Åsane har tapt identiteten sin på ein annan måte: Der sprett det opp svære kjøpesenter, slik at heile staden vert redusert til ein stad for auka forbruk. Møbelhandlar Lunde irriterer seg over kor upersonleg det vert, kor likt det vert. Han ser seg sjølv som ein menneskekjennar, ein som var i stand til å levera draumar på vår jord, men slik er det ikkje lenger.

Det er ei ujamn bok. Grytten skriv godt, men ikkje utan unntak. Den siste delen verkar som han er tenkt langt meir morosam enn han faktisk er - der er nok av setningar og uttrykk som ser ut til å vera der for at lesaren skal le. Eg lo ikkje.

Guffen er lunken.

Meir Grytten på guffekulturbloggen
Dans som en sommerfugl, stikk som en bie (1986)
Langdistansesvømmar (1990)
80 ° aust for Birdland (1993)
Meir enn regn (1995)
Bikubesong (1999)
Popsongar (2001)
Dublin (2002)

Flytande bjørn (2005)

Bikubegang (2005)
Rom ved havet, rom i byen (2007)

Hallo? (2008)

Norge og andre dikt (2009)
50/50 (2010)
Det norske huset (saman med Jens Hauge, 2010)
Dronninga er død (2010)
Bikubesong (Det Norske Teatret, 23.4.2013)
Brenn huset ned (2013) 
Vente på fuglen (2014)
Her er Harold (film, 2014)
Sånne som oss (2015)
17. mai Bergen (saman med sju fotografar, 2015)
Meter over havet (saman med Sune Eriksen, 2015)
Menn som ingen treng (2016)

Det norske biblioteket (saman med Jo Straube, 2017)
Deilig er jorden (saman med Helge Skodvin, 2018)
Landet bortanfor landet. Område 51 (2019)

Garasjeland (2020)

Gut, jente, juni, juli (2021)
Inn frå regnet (Det Norske Teatret, 17.9.2002)
Den dagen Nils Vik døde (2023)