Uli Hesse: Tor! (2003)

Ein av blurbane frampå denne boka seier at denne boka er without question the most entertaining historical football book ever written. Det er kloke ord. Det er underhaldande, men det er òg innsiktsfullt. Boka er kronologisk bygt opp, men måten Hesse disponerer kapitla på er eksemplarisk. Dei av oss som ikkje kjenner alle detaljane i historia frå før vert stadig overraska over uventa hendingar.

Der er mykje å ta av. Bundesliga vert i dag rekna som ein av dei fem store ligaane i Europa, men det var ikkje før i 1963 at Tyskland fekk ein nasjonal liga. Fram til dess var det fleire regionale ligaer, og så lenge Tyskland var delt i Aust og Vest var det sjølvsagt òg to ligaer. Hesse vekslar mellom å skriva om ligafotball og landslagsfotball, og noko av det som gjer forteljinga så god er at det vekslar mellom opp- og nedturar. 

Men Hesse har altså òg eit godt auge for dei fargerike personane og dei gode historiene. Han skriv om korleis Bayern München lenge har vore det minst populære klubblaget i Tyskland, på same måte som Manchester United har vore det i England. Dei to laga møttest i Meisterliga-finala i 1999, og Hesse fortel om ein annan journalist som såg kampen i ein fotball-pub i Berlin: Halvparten av dei som var der var engelske og heia på Bayern München; dei tyske som var der heia på Manchester United. Han fortel om då Stefan Effenberg vart overtalt til å gjera comeback på landslaget før VM i 1998. Han fekk med seg to kampar før han melde frå at dette gadd han ikkje likevel.

Boka har kome i fleire, oppdaterte utgåver: Den eg las var frå 2022.

Guffen tilrår.

Meir fotball på kulturguffebloggen
Odd Iversen og Odd Vanebo: Fotball er mitt liv (1975)
Andreas Hompland: Sogndal e laget (1982)
Jon Haaland: Tommy (1982)
Ola Chr. Nissen: Mini (1992)
Paul McGuigan og Paolo Hewitt: The Greatest Footballer You Never Saw (1997)
John Aizlewood: Playing At Home (1998)
David Peace: The Damned United (2006)
Jonathan Wilson: Inverting the Pyramid (2008)
Zlatan Ibrahimovic og David Lagercrantz: Jeg er Zlatan (2011)
Simon Kuper: The Football Men (2011)
Rob Smyth og Georgina Turner: Jumpers for Goalposts (2011)
Rob Smyth, Leif Eriksen, Mike Gibbons: Danish Dynamite (2014)
Rob Smyth og Scott Murray: And Gazza Misses the Final (2014)
Martin Fletcher: 56. The Story of the Bradford Fire (2015)
Diego Maradona (2019)
Steffen (2020)
Alfred Fidjestøl: Mine kamper (2020)
Nils Henrik Smith: 11 meter (2020)
Nils Henrik Smith: Entusiasme og raseri (2021)
Fever Pitch! The Rise of the Premier League, sesong 1 (2021)
Alt for Norge (2021)
FIFA Uncovered (2022)
Fever Pitch! The Rise of the Premier League, sesong 2 (2023)

Og litt Arsenal på kulturguffebloggen
The Gooner (1987-)
Nick Hornby: Fever Pitch (1992)
Fynn og Whitcher: Arsènal (2009)
Peter Storey: True Storey (2010)
Andrew Mangan (red.): So Paddy Got Up (2011)
Philippe Auclair: Thierry Henry. Lonely at the Top (2012)
Dennis Bergkamp: Stillness and Speed (2013)
Patrick Barclay: The Life and Times of Herbert Chapman (2014)
Mangan og Allen: Together (2014)
Fynn og Whitcher: Arsène and Arsenal (2014)
Amy Lawrence: Invincible (2014)
Tony Adams: Sober (2017)
Alan Smith: Heads Up (2018)
Amy Lawrence: 89 (2019)
Arsène Wenger: My life in Red and White (2020)
Arsène Wenger. Invincible (2021)