Tomas Espedal: Imot naturen (2011)

Tomas Espedal skriv glimrande bøker. Denne boka er så stilsikker, ho er skriven i eit suverent språk, der omtrent kvar setning er så rein, så heil. Det han skriv om verkar sjølvbiografisk, og han utleverer seg sjølv nådelaust.

Det er ei bok full av kontrastar. Han skriv om lukke, men òg om å vera ulukkeleg. Han skriv om fødslar og død. Han skriv om vaksne menn og unge kvinner. Han skriv om huset i heimbyen Bergen, han skriv om ting som skjer i Nicaragua og Italia. Teksten kan ta nye vendingar når ein ventar det som minst. Han skriv til dømes om då han og kona og dottera kjem attende til Noreg etter å ha vore i Nicaragua. Alt har ikkje vore bra der, men han har tru på at det skal verta betre. Dei kjem heim til ei kvit jul, og feirar jul hjå foreldra hans, saman med foreldra hennar og familien til syster hans. "Vi satt rundt det lange, dekkete bordet i stuen, spiste og drakk, min far holdt en tale, det var en vakker kveld, og da vi gikk fra hverandre den kvelden, gikk hele den store familien i oppløsning."

Mest skriv han om seg sjølv. Han fortel om eigne feil, om eigne redslar, mellom anna om korleis han er redd for å ikkje strekkja til. Før han flytta til Sunnfjord saman med kona si innsåg han at han var redd for kjærleiken. Den siste delen av boka handlar om tida etter at han igjen vart buande åleine, og om korleis han heile tida tenkjer på ho som flytta ut. "Det må være noe av det verste med å være ensom: å spise sammen med noen som ikke er der, hver eneste dag".

Ho som flytta ut den gongen var langt yngre enn forteljaren. Romanen opnar med at eg-personen fantaserer rundt eit bilete han har sett, eit bilete der ein maskekledd mann kviler ansiktet på brystet til ei yngre kvinne. Han går over til å skriva om Pierre Abelard, ein fransk filosof som levde for veldig lenge sidan, og som vart tvinga til å avslutta eit forhold til ei seksten år gamal jente. Espedal kjem fleire gonger tilbake til Abelard i romanen, ein stad spør han kva som ville ha skjedd dersom Abelard hadde vore lukkeleg heile livet. Ville han ha skrive bøker då? Han svarar ikkje rett ut, men det er nærliggjande å tru at han ser seg sjølv i same situasjon. Det ventar ulukker rundt kvar sving, og det er desse ulukkene Espedal bruker i skrivinga si.

Guffen tilrår.

Meir Espedal på kulturguffebloggen
En vill flukt av parfymer (1988)
Hun og jeg (1991)
Biografi (glemsel) (1999)
Dagbok (epitafer) (2003)
Brev (2005)
Gå. (Eller kunsten å leve et vilt og poetisk liv) (2006)
Imot kunsten (2009) 
Litteratursymposiet i Odda, 2010
Bergeners (2013)
Mitt privatliv (2014)
Året (2016)
Elsken (2018)
Lyst (2022)