Rasmus Løland: Sjølvbiografi (1988)

Midt i 1890-åra skreiv Rasmus Løland denne korte sjølvbiografien. Boka vart ikkje gitt ut medan han levde, men Martin Nag kom over manuskriptet og redigerte denne utgjevinga.

Det er altså ikkje noko omfattande verk, sjølve sjølvbiografien er på rundt sytti sider. Løland skriv kort om dei emna han er innom, og han hevar aldri stemma. Same kva han skriv om, går det i ein nøktern og roleg tone. Dei tre gjennomgåande emna er tilhøvet til familien og heimbygda, si eiga helse, og skrivinga.

Løland hadde lenge til dels store helseproblem. Han sleit med mykje, men for skrivinga sin del kan det ha vore tvangstankane som var dei verste. Det må ha vore gale nok at han ikkje kunne gå langs ein vegg, sidan han då kjende det som han fekk fliser i hovudet, det må òg ha vore gale at han alltid måtte gå på tvers av golvborda, men det verste må ha vore denne vidgjetne tråden han trudde kom ut av bakhovudet sitt. Han måtte passa på at han gjekk ut same døra han kom inn; gjekk han i skogen måtte han passa på at han gjekk attende nøyaktig same veg han gjekk fram, elles ville denne tråden vikla seg fast i trea.

Han greidde ikkje mykje kroppsarbeid då han budde på heimgarden, og brukte tida til å skriva. Han sleit også med dette, og fann ikkje heilt sin eigen tone. Det var ikkje før han las bøker av Arne Garborg og Jens Tvedt, og såg korleis dei brukte eit heilt folkeleg og enkelt språk, at han knekte koden. Då kom det ei lang rekkje bøker, kanskje for mange.

Guffen tilrår.

Meir Løland på kulturguffebloggen
Hundre år (1910)
Olav Midttun: Rasmus Løland (1961)
Noveller (1972)
Austigard og Austigard; Jakten på Bjednekniven (2009)