Rebel Without a Cause (1955)

Aftenposten hadde nyleg ein rar artikkel. Det skulle opnast ei utstilling om 50-åra på eit museum i Oslo, og vinklinga til avisa var at det biletet me har av 50-åra ikkje stemmer. Me har skapt oss eit eige bilete, mellom anna basert på filmen Grease. Poenget deira er meir enn greitt nok, me kan ikkje vekkja fortida til live igjen, men samstundes må dei ha valt eit feil døme. Rebel Without a Cause vart laga midt i 50-åra, og slik eg hugsar Grease, er det ikkje heilt ulikt, visuelt sett.

For nokre dagar sidan såg eg filmen Misfits. Eg reflekterte ikkje mykje over tittelen der, men då eg såg Rebel, tenkte eg at Misfits hadde passa mykje betre som tittel her. Ingen av dei sentrale karakterane passar heilt inn.

Jim Stark (spelt av James Dean) har nett flytta til Los Angeles. Familien har flytta ofte, og Stark slit med å finna roen, både innanfor og utanfor familien. På den fyrste skuledagen kjem han i bråk med nokre av dei hardaste elevane. Han vert utforda til ein chicken run, der to sjåførar køyrer bilane mot eit stup, og der den fyrste som hoppar er ein feiging. Det endar med at han andre misser livet, og Dean tek med seg Judy (Natalie Wood) og Plato (Sal Mineo) til eit avsidesliggjande hus. Kameratane til sjåføren som miste livet finn dei, det vert litt bråk også her, og då politiet kjem, skyt dei Plato, som har vifta litt for mykje med ein pistol.

Plato er den som passar minst inn av alle. Han kjem frå ein oppbroten familie, og knyter seg raskt altfor fort til folk han møter. Då me møter han, verkar han berre som ein innpåsliten diltar, gradvis ser me at det er han som slit mest.

Filmen vekte oppsikt då han kom ut, og vart forboden fleire stader. Her er litt vald, men det var ikkje den einaste grunnen til at folk ville stoppa han. Filmen varsla eit gryande ungdomsopprør, og noko av det viktigaste i så måte var at ungdomane i filmen i stor grad kom frå vanlege heimar. Dette var ungdomar frå middelklassen.

Guffen tilrår.