Konrad Nerheim (red.): Lars Eskeland. Minneskrift (1950)

To bøker om Lars Eskeland på ein månad? Det var då svært. Denne veka gjorde eg nesten ferdig ein artikkel til Gamalt frå Voss, der Eskeland hadde ei viktig birolle, så eg fekk lyst til å lesa litt meir om han. Werring-boka eg las for nokre veker sidan tok uansett ikkje opp alle sidene ved livet til Eskeland, og denne boka utfyller Werring godt.

Samstundes er det eit minneskrift, eit heidersskrift. Det står ikkje mykje negativt om Eskeland her. Etter ei lengre opningsartikkel, der broren Severin og sonen Øystein skriv om slekt og oppvekst og tida fram til han kom til Voss, er der ei rekkje artiklar av folk som kjende han frå ulike samanhengar. Mange av desse hadde hatt Eskeland som lærar, og gjev han ros for å vera ein svært inspirerande og kunnskapsrik foredragshaldar og pedagog. Meir interessante er dei som går rett inn avgjerande situasjonar i livet hans, som då Olav Hoprekstad fortel om ein samtale han hadde med Eskeland rett etter at han hadde konvertert. Det er òg bra når Ola Perstølen skriv om dei mange måldebattane Eskeland hadde med riksmålsmannen Yngvar Brun.

Sjølv om ein tek omsyn til at dette er eit heidersskrift, og skavar av mykje av rosen det fører med seg, står ein framleis att med eit godt bilete av Eskeland. Han var viktig både for folkehøgskulen og målrørsla, og det seier litt når Bjørnstjerne Bjørnson rundt 1890 sa at Eskeland var "Norges høiest begavede ungdom".

Guffen tilrår.

Meir Eskeland på kulturguffebloggen
Henri Werring: Lars Eskeland (1954)