Olav Dalgard: Lars Tvinde (1966)

Det Norske Teatret jubilerer i år. 2. januar 1913 sa Lars Tvinde fram opningsreplikken på den fyrste framsyninga deira, og han vart verande ved teatret resten av yrkeskarriera si. Dette heftet vart gjeven ut til åttiårsdagen hans i 1966, og kan med litt velvilje kallast ein Tvinde-biografi.

Men då må det altså litt velvilje til. Dalgard skriv litt om oppveksten på Voss, der Tvinde arbeidde i ein landhandel, og dreiv med amatørteater i ungdomslaget. Han var gåverik, og vart invitert til Kristiania for å prøvespela for det nyskipa teatret. Han vart, under sterk tvil, godteken. Frå då av gjer ikkje Dalgard (eller forlaget, som fullførte manuskriptet medan Dalgard var utanlands) anna enn å gå gjennom alle rollene Tvinde hadde. Han fortel kort korleis Tvinde greidde seg, og siterer flittig frå avismeldingar.

Det er difor relativt stussleg og einsformig lesnad, men utan verdi er likevel ikkje heftet. Det kjem tydeleg fram korleis Tvinde og DNT utvikla seg parallelt. Dei fyrste tiåra var repertoaret dominert av folkelivskomediar, og det passa Tvinde som hand i hanske. Så vart dei kunstnarlege ambisjonane til teatret større, og det viste seg, litt overraskande, at også det passa Tvinde godt. Han skal ha vore spesielt god i rolla som Didrik i Medmenneske.

Det er eit heidersskrift, komplett med tabula gratulatoria og nokre korte helsingar til slutt. Boka er altså heller oppramsande, men ein får løn for lesinga når ein kjem til helsinga frå Tarjei Vesaas: Han skriv om Tvinde at "der går ein mann og veit det vi ikkje vil veta".

Guffen er lunken.

Meir Det Norske Teatret på kulturguffebloggen
Arthur Klæbo: Edvard Drabløs (1967)
Ivar Eskeland: Du store alpakka. Soga om Gisle Straume (1987)
Innsirkling (9.2.11)
Bikubesong (Det Norske Teatret, Oslo, 23.4.2013)
Alfred Fidjestøl: Trass alt. Det Norske Teatret 1913-2013 (2013)
Haugtussa (Voss kulturhus, 8.5.2015)
Kan nokon gripe inn (Det Norske Teatret, Oslo, 28.1.17)
Snøkvit (14.10.2017)
Kimen (Det Norske Teatret, Oslo, 20.1.2018)
Fuglane (Det Norske Teatret, Oslo, 26.2.22)
Inn frå regnet (Det Norske Teatret, Oslo, 17.9.22)
Tid for glede (Det Norske Teatret, Oslo, 14.10.2022)