Siri Hustvedt: The Sorrows of an American (2008)

Eg var i USA i fjor sommar, og heldt mellom anna eit foredrag på eit arrangement i regi av Vosselaget. Der snakka eg med nokre vossingar som var på USA-ferie, og dei tilrådde at eg, på veg attende til Minneapolis, stoppa ved Urland Church, for å sjå på gravsteinane der. Dei meinte at det var så godt som berre namn frå Sogn. Eg stoppa der, og dei hadde rett. Men der var sjølvsagt nokre unntak. Lengst inne på kyrkjegarden kom eg over grava til Lloyd Hustvedt. Ei merkeleg kjensle kom over meg - eg trur det er fyrste gong eg i utlandet har stått ved grava til nokon eg har snakka med. Eg møtte Hustvedt då eg heldt på med hovudfagsoppgåva mi. Han arbeidde då ved NAHA, og me hadde nokre samtalar på kontoret hans. Etter at NAHA fekk ein kopi av oppgåva mi, sende han meg òg eit brev der han takka varmt.

No lever han altså ikkje meir, og det er utgangspunktet for denne romanen. Siri Hustvedt er dotter til Lloyd, og ho har brukt utdrag av nokre livsminne han skreiv til intern bruk. Det er likevel ikkje nokon biografi over faren, ho bruker heller desse utdraga som utgangspunkt for ein roman som handlar om korleis me er prega av folk som levde før oss. Ho omtalar dei fleire stader som ghosts, som er namnet på ei av dei tre bøkene i New York-trilogien til ektemannen hennar, Paul Auster, og som er namnet på den engelske omsetjinga av Ibsen-stykket Gjengangere.

Hovudpersonen i boka er Erik Davidsen. Far hans, Lars, er nyleg død, og då Erik og systera går gjennom papira etter faren, finn dei livsminna han har skrive, og mykje anna rart. Dei kjem mellom anna over eit brev faren fekk då han var i slutten av tenåra, der ei kvinne minner han på at han ikkje har lova å seia noko om det. Erik og systera vert nyfikne, og gjer det dei kan for å finna ut av det.

Men samstundes er her fleire andre handlingar. Erik bur i New York, og har leigd ut kjellaren til ei einsleg mor, som han vert forelska i, utan at ho bit på. Leigebuaren har ein forskrudd ektemann, som framleis fotograferer eks-kona og dottera døgnet rundt, og som òg fotograferer Erik, og som bruker desse bileta i ei kunstutstilling. Syster til Erik har nett mist mannen, ein kjend forfattar, og vert plaga av ein pågåande journalist som vil skriva om privatlivet hans. Elskerinna til denne forfattaren har nokre brev frå han, som både eks-kona og journalisten vil ha tak i. Og me får mange referat frå samtalar Erik, som er psykiater, har med pasientane sine.

Erik, leigebuaren og systera har alle hatt samlivsbrot. Dei to kvinnene bur saman med dotter si, men alle tre er likevel sterkt prega av personane som er vekke. Desse dominerer framleis liva deira, på ulike måtar. Slik er det òg med far til Erik, han brukte livet sitt på å arbeida med norskamerikanske utvandrarar, og på å forstå sine eigne foreldre. Han tok vare på huset på den vesle garden der han vaks opp, sjølv om der ikkje var drift meir.

Det vert for sprikande. Det verkar som om Hustvedt ville for mykje denne gongen, og eg tenkte fleire gonger på at ho burde ha kutta ut nokre av trådane ho vev saman. Best likte eg delane der Erik grev i si eiga familiehistorie, og der han prøver å forstå far sin. Samtalane Erik har med pasientar kunne gjerne vore fjerna for min del, her er det like godt snakk om pasientar utan fullt namn, det er Mr. D eller Mrs. T, slik at det er krevjande å halda dei frå kvarandre.

Dette er den fjerde romanen til Hustvedt. Dei to fyrste var sånn på det jamne, men den tredje, What I Loved, var glimrande. Denne held altså ikkje det nivået.

Guffen er lunken.

Meir Hustvedt på kulturguffebloggen
The Blindfold (1992)
The Enchantment of Lily Dahl (1996)
What I Loved (2003)
The Summer Without Men (2011)
Paul Auster og Siri Hustvedt (Bergen, 2.2.13)
The Blazing World (2014)
Memories of the Future (2019)