Howard Teichmann: Smart Aleck (1976)

For nokre år sidan gav Olav Vesaas ut ein biografi om Aasmund Olavsson Vinje. Meldaren i Vestmannen (evt. Målmannen) var ikkje nøgd, han meinte noko slikt som at det skal godt gjerast å skriva ein kjedeleg biografi om Vinje, men Vesaas skal ha for eit godt forsøk. Eg var ikkje samd i den meldinga, eg hadde godt utbyte av å lesa Vinje-biografien, men eg kom til å tenkja på den meldinga då eg las denne boka.

Alexander Woolcott (1887-1943) var ein fargerik person. Han levde av å skriva, han var journalist, teatermeldar, spaltist, forfattar. Han var av dei fremste journalistane i USA, og tok seg svært godt betalt for artiklar, for å halda foredrag, og for å vera vert for eit radioprogram. Det programmet gjorde han til ein rikskjendis, og gav han endå større inntekter, sidan bøkene hans fekk ein større lesarkrins.

Han var ein sosial person, som likte seg best blant andre skrivarar. Woollcott var sentral i krinsen som kom saman på Hotel Algonquin i New York, og der var andre framståande forfattarar med, som t.d George Kaufman. Her var det dei gode replikkane som gav status, det var eit miljø der språket stod sentralt. Woollcott åtte ei øy i Vermont, der han var store delar av sommaren, og der han heile tida hadde gjestar. Skulle han vera i Frankrike ein sommar, inviterte han med seg nokre av venene sine, slik at han ikkje vart verandre der åleine. Han elska practical jokes, så lenge dei ikkje gjekk ut over han sjølv. Då seier det seg sjølv at alle gjorde sitt for å kødda med han. Han var ein flannør, han var fullt klar over at andre visste kven han var, og koste seg i glansen.

I sjølvbiografien sin fortel Harpo Marx om ein gong han var med Woollcott på ein premiere. Stykket handla om ein pilot som overlevde ein flystyrt, og som vart teken vare på av nokre indianarar. Fyrste akt sluttar med at han forlovar seg med dotter til høvdingen i stamma. I andre akt vert høvdingen uroleg for at piloten kan ha gått til sengs med dotter hans, men piloten forklarar at det er umogleg, sidan han fekk store skadar i underlivet i flystyrten. Wollcoott melde stykket kort og konsist: In the first act, she becomes a lady. In the second act, he becomes a lady.

Alt skulle såleis liggja godt til rette for at ein Woollcott-biografi skulle vera god. Teichmann har ikkje greidd det. Eg trur det har noko med strukturen å gjera, boka vert litt laus i fisken. Ho er bygd opp strengt kronologisk, og kunne nok ha tent på ei tematisk inndeling i staden. Mange av kapitla sluttar med nokre sider med anekdotar, og mange av desse er ikkje gode nok. Teichmann tek òg altfor ofte for gitt at alle veit kven han skriv om. Nokre personar får brei omtale, andre får ikkje noko i det heile. Eg saknar altså eit strammare grep, eg saknar ein meir myndig forfattar.

Guffen kan ikkje tilrå dette.