Jørund Telnes: Guro Heddelid (1972)

Jørund Telnes var ein god mann. Han var frå Seljord, og var ein av dei tidlege, knallharde målmennene. Han var ein av dei fyrste ordførarane i landet som førte møtebok på landsmål. Han kom på kant både med futen og den lokale folkehøgskulestyraren, som Telnes meinte stod for fjernt frå folket. Han skreiv dikt. Han døydde 47 år gamal, etter eit tiår der både kona hans og fire ungar under tre år døydde.

Guro Heddelid er sett på som den mest vellukka boka hans. Boka kom fyrste gong i 1880. Handlinga er henta frå eit lokalt segn som fortel om hendingar rett før svartedauden kom. Guro Heddelid skal ha vore ei heller attraktiv kvinne, som hadde mange friarar. Ho valde Torgeir frå Uppstad, sidan han var så enormt sterk, men var likevel svak for minst ein av dei andre. Torgeir drap ein konkurrent, og ein annan tørna galen. Torgeir vart òg drepen, og Guro sat att åleine, heilt til pesten kom.

I boka vekslar Telnes mellom dikt og prosa. Prosadelane kjem mest for å få fortgang i handlinga, og for å summera opp kva som har skjedd. Dikta er ikkje så veldig annleis, det er langt mellom verkemidla som verkeleg gjer dikta til poesi. Det vert mange formuleringar av typen "Og det var Mannen på Tvingelid. / Ein dag han paa Fjellet strauk." Alle dikta er skrivne til tonar folk kjende. Dei har altså fast rim og rytme, og fleire av dei skal ha vore populære songar i samtida.

Denne utgåva kom i 1972. Her er eit informativt, om enn litt ordrikt, føreord av Sigurd Telnes, som rett nok fortel mest om korleis han fekk Harald Kihle til å illustrera boka. Tresnitta hans er greie, sjølv om det vert litt mange bilete av hestar.

Guffen er lunken.

Fleire gamle fjell i syningom på Kulturguffebloggen:
Stefan Frich: Fraa arbeidslive mitt (1922)
Ragnvald Vaage: Isløysing (1924)
Hans Seland: Aar og dagar (1931)
Olav Sletto: Per Spegil (1939)
Johannes Arneson: År eg minnest, menn eg møtte (1961)
Olav Midttun: Livsminne (1971)
Bjarne Slapgard: Mellom øktene (1975)