Erik Bye: Munnspill under åpen himmel (1966)

Det er to ting som er sikre når du nærmar deg bokavdelinga på ein loppemarknad eller i ein god bruktbutikk: I hyllene er det bøker av Helge Ingstad, og i dei same hyllene står òg denne boka. Det fortel jo at boka må ha selt bra, og det er ikkje så rart. Det spelte sjølvsagt inn at Bye var kjent frå NRK då boka kom ut, men det må òg ha spelt inn at det er ei god bok.

Boka handlar om livet i USA. Oftast er det ikkje så nøye kva by eller stat han er i, men grovt sett ser reiseruta ut til å vera det nordlege Kanada - New York - Midtvesten - Texas - California. Det kan godt vera relativt sjølvopplevd, det han skriv om, men treng ikkje vera det. I alle fall er det ikkje ein NRK-kjendis som har hovudrolla i boka, forteljaren er meir ein eventyrar som går frå by til by, og prøver å tena litt pengar før han fer vidare. Han vil sjå seg om, han vil vera på vegen, og han vil møta nye folk.

For det er ikkje USA det står mest om her, det er heller ikkje eg-personen det står mest om. Det Bye fortel om er folk han har møtt, og då er det gjerne folk frå dei lågare sosiale laga. Folk som drikk, folk utan arbeid, folk utan fast heim. Desse skriv han varmt om, og han tek seg tid nok til å skildra dei skikkeleg. Det er ikkje nok å skriva korleis dei oppførte seg, han skriv om augene, om hendene, om kroppane, og han skriv godt og meiningsfullt om alt dette. Språket er godt og intenst. Innimellom prosatekstane kjem det nokre dikt, men språket er like poetisk i store delar av dei andre tekstane.

Guffen tilrår.

Meir Bye på kulturguffebloggen
Spinn, mitt hjul (1971)
Å skyte en teddybjørn (1987)
Arvid Bryne: Hildringstimer (2001)
Asbjørn Bakke: Erik Bye (2017)