Knut Eidem: Rui-jentene som kom til kongen (1974)

Boka handlar om to gamle, ugifte systre, som budde heile livet på husmannsplassen Rui, i Dalen i Telemark. Dei vart intervjua av Eidem for ei avis, og nemnde der at dei gjerne kunne tenkt seg til Oslo for å helsa på kongen. Kongen las om dette i avisa, og inviterte dei. Turen deira til Oslo står sentralt i boka, men meir plass vert likevel brukt på å fortelja om dagleglivet deira, og om oppvekst og foreldre og sysken.

Det er lett å vera skeptisk til bøker som denne - det kimer sterkt i Dankert-Anna-klokkene. Det vert ikkje betre av at det etter kvart vert veldig tydeleg at boka er skriven for byfolk - Eidem passar fleire gonger på å streka under at slik gjer folk ting på landet. Språket er heller ikkje altfor imponerande.

Men likevel: Boka gjer inntrykk. Dei to systrene, Ingerine og Gurine Schewenius, framstår som svært ekte og sikre personar. Dei levde nøysamt, dei ville greia seg sjølv, dei var sterkt religiøse, og dei var uvanleg sterkt knytte til husa og jorda på Rui. Det var der dei høyrde heime. Dei var òg sterkt knytte til kvarandre. Turen til Oslo kjem midt i boka, og eg tenkte fyrst at det vart feil å la høgdepunktet i boka koma så tidleg. Men eg tok feil - seinare kjem ho eine systera på gamleheim, og den andre flyttar etter, av di dei må vera nær kvarandre. Etter at ho eine døyr, kjem broren på vitjing frå Amerika, for fyrste gong på meir enn tretti år. Det kunne vorte altfor sentimentalt, men når ein ser forbi språket til Eidem og prøver å sjå desse syskena, ser ein verkelege, ekte menneske.

Guffen tilrår.