9. august 2011

Jørgen Haugedal: Tonar frå tun (1972)

"Kvar for seg er desse romanane forvitnelege. Samla og sett under eitt er dei eit monumentalt verk. Ein Blåhøtind, som ragar høgt opp i nynorsk bokheim" (om ein trilogi av Ola Setrom).
  
Jørgen Haugedal har skrive biografiske skisser om 17 nynorske forfattarar. Han vil ikkje skriva om dei største, dei som alle kjenner, men skriv heller om slike som er og var mindre kjende. Han skriv altså om dei nest beste forfattarane, og han gjer det på den nest beste måten. Her er mykje omtrentleg, her er ingen kjeldetilvisingar. Han bruker ord og formuleringar Oddgeir Bruaset ville nikka beundrande til, og han strør om seg med så mange lovord at til og med Anders Hovden ville meint det vart for mykje.

Ta artikkelen om Rasmus Steinsvik, til dømes. "Han var ei eldsjel, ein journalist og idealist som sleit seg gjennom alle vanskar – til mannen med ljåen hogg til – midt i rikaste arbeidsåra … Det er gamal rudd grunn han rann or. … Det var ingen lett veg Steinsvik slo inn på. Ofte sig vonløysa inn over han. Men gje opp? Ikkje tale om!" Og så vidare. I konfirmasjonsalderen kom han over avisa "Fedrehamen", og han er sambygding med Olaus Fjørtoft.


Les dette utdraget med Bruaset-røyst: "Det ligg noko byrgt og trygt over diktaren, dansaren og spelemannen Anders Underdal frå Valdres. Det fylgjer friskt ver med han. Augo blenkjer og tirer. Panna er høg og brei – og han ruver godt. Han er keisaren som har riket sitt djupt inne mellom fjell og fjord, og berre er ute som snarast og ser på verda." Sånn held det fram, om skulelys som heller rydja ny grunn på heimgarden enn å studera i storbyen, om lærarar som aldri tok ferie og som var med i alt som fanst av lag og parti, men som likevel fann tid til å skriva dikt.,om dei trauste slitarane som aldri gav opp i kampen for målet. Det er prisverdig, og her er sikkert mykje viktig samla, men med ein slik omtrentleg omgang med fakta er det uråd å stola heilt på alt han seier. Likevel er det noko flott over det heile, og når han omtalar bøker eller dikt desse har skrive, er det ikkje tvil om at Haugedal set dei høgt.


Guffen kan ikkje tilrå dette.

Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar