S.C. Gwynne: Empire of the Summer Moon (2010)

Der Sioux-indianarane var den dominerande stamma nord på prærien, var Comanche-indianarane dominerande i sør. I det som seinare vart Oklahoma og Texas hadde dei tilnærma full kontroll. Dei var suverene ryttarar, framifrå krigarar, gode jegerar, og slo lenge tilbake alle åtak frå kvitingane. Det var ikkje før kvitingane lærte å kriga slik comanchane ville gjort, og før dei fekk langt betre våpen, at dei endeleg fekk overtaket.

Denne boka fortel på ein eksemplarisk måte historia om comanchane. Det er både oppturar og nedturar. Dei var brutale, det er ikkje vanskeleg å skjøna at dei fyrste kvite som slo seg ned i området var livredde comanchane. Var dei på krigsstien, vart alle menn drepne, og lika vart herja med. Kvinner vart gjerne valdtekne før dei vart drepne. Kvinner og born vart ofte tekne til fange, og eit gjennomgåande tema i boka er livet til ei slik kvinne.

Cynthia Ann Parker vart teken av comanchar i niårs-alderen. Dei fyrste åra som fange var ho omtrent som ein slave, men ho vart seinare gift med ein leiar. Då ho mange år seinare vart teken tilbake av dei kvite, nekta ho, og prøvde å rømma tilbake til indianarane. Ho hadde greidd overgangen frå kvitt til indiansk samfunn; å gå andre vegen var langt verre.

Like fascinerande er historia om son hennar, Quanah. Han vart sett på som ein av dei beste og råaste krigarane, og høyrde til den einaste greina av comanchane som aldri skreiv under på ein avtale med dei kvite. Så han hata dei kvite, men han var òg hylande intelligent, og skjøna at slaget var tapt. Han flytta til eit reservat, der han vart ein ivrig og vidgjeten talsmann for betre rettar for indianarane. Svært ofte fekk han viljen sin.

Guffen tilrår.