Richard Moore: The Dirtiest Race in History (2012)

Hausten 1988 budde eg i Colorado. Eg hadde ikkje fjernsyn, så eg såg ingenting av OL i Seoul. Frå avisene fekk eg likevel med meg dei største overskriftene - som den om at canadiske Ben Johnson sette ny verdsrekord på 100 meter. Og som den om at Ben Johnson var teken i doping og sendt heim i skam.

Gullet gjekk i staden til amerikanske Carl Lewis, og det er forholdet mellom desse to boka handlar om. Dei var rake motsetnader - Lewis var veltalande, rimeleg oppegåande, høfleg og seriøs; Johnson stamma, var ikkje sett på som altfor intelligent, og likte ein fest eller to. Utetter i 80-åra var det dei to som var dei store sprintarane, stort sett med Lewis som den beste. Dei møtte kvarandre 17 gonger på 100 meter; Lewis vann ti av dei. I åra fram mot 1988 hadde likevel Johnson eit overtak, og det var ikkje uventa at han vann i Seoul.

Det var heller ikkje uventa at han vart teken i doping. I boka seier fleire at det overraskande var at han var dum nok til å verta teken. Sjølv meinte at han at nokon hadde hatt noko i ølet han drakk i dopingkontrollen, men vedgjekk at han hadde vore dopa tidlegare.

Heller ikkje Lewis var fri for doping, men han hadde i alle fall gode nok hjelparar til at han ikkje vart teken i konkurranse. Også britiske Linford Christie, som kryssa målstreken som nummer tre, vart seinare teken i doping, slik at helten i denne boka er amerikanske Calvin Smith. Han vart nummer fire, han vart forfremma til nummer tre, men burde truleg vore forfremma til nummer ein.

Richard Moore fortel historia på ein eksemplarisk måte. Ungdomsår, konkurransar og det som høyrer med til åra før Seoul er godt skildra - og måten han skriv om dagane før, under og etter sprintfinala, der me følgjer aktørane omtrent time for time, er glimrande. Det skin tjukt gjennom at han ikkje trur at folk kan springa så fort utan doping, og det heile set òg Usain Bolt i eit litt rarare lys.

Guffen tilrår.